Vestdijkkring

Eén van de essays in Vijf sterren voor de gaarkeuken (2016) gaat over Vestdijk. Meer nog, de auteur, Wessel te Gussinklo heeft het naast Vestdijk ook over zichzelf en over baldadigheid. Hij kent geen schrijver zo ‘baldadig’ als Vestdijk, en Te Gussinklo bekent dat met Vestdijk gemeen te hebben. De nieuwsgierigheid is gewekt! De baldadigheid bij Vestdijk schuilt in zijn hoofdpersonages (De nadagen van Pilates, Ivoren Wachters, Het glinsterend pantser), maar ook in werkelijkheden waarvan personages het slachtoffer worden (De redding van Fré Bolderhey, Een moderne Antonius). Voorts blijkt Vestdijk over een baldadige stijl te beschikken.

Zijn kennismaking met Vestdijk kwam te vroeg, want ‘voor Vestdijk had ik te weinig geleefd en ervaren.’ Op latere leeftijd kreeg hij meer oog voor de complexiteit en ambiguïteit van Vestdijks proza. Sartre en Camus waren andere schrijvers die hij tot zich nam, maar zijn toch vooral ‘moralisten’ met voorschriften over hoe je moet leven. ‘De dubbelzinnigheid van het leven zelf waar Vestdijk het over heeft is dan nog ver weg.’ Bewondering voor zijn Doornse held leidde tot contact. Te Gussinklo schreef Vestdijk die hem steeds beleefd van dienst was, totdat Te Gussinklo hem een manuscript ter beoordeling toestuurde. Hij kreeg het pakket retour met een kort briefje: ‘Ik doe dit soort dingen mijn leven lang al. Nu moet een ander het maar eens doen.’ Daarop sprong Te Gussinklo op de motor, reed naar Doorn, waar hij met knallende, rokende uitlaat voor het huis van Vestdijk heen en weer reed. Daarop verscheen Vestdijk gehinderd voor het raam… Het duurde nog lang voordat Te Gussinklo debuteerde als romancier.

WvW, 9 maart 2016

Het blad Lezen (2016, nr. 1) meldt de komst van een nieuwe digitale literaire wandeling als uitbreiding van de Literaire Routes van het Letterkundig Museum. Vanaf 23 april a.s. wordt Vestdijk in Harlingen aan de app toegevoegd. De tocht voert door Harlingen, de geboorteplaats van Vestdijk (1898-1971) die in zijn bekende autobiografische Anton Wachter-cyclus de stad had omgedoopt in Lahringen. De route voert o.a. langs zijn geboortehuis, een fraai renaissancistische pand met trapgevel. Ook wordt stilgestaan bij het standbeeld van Anton Wachter en andere plaatsen in het leven en werk van Simon Vestdijk. De wandeling is in samenwerking met de Vestdijkkring samengesteld en zal op 23 april feestelijk worden gepresenteerd. De app biedt evenals de eerder vervaardigde wandelingen een uitgestippelde route met uitleg en visuele ondersteuning. De app is gratis te downloaden in de Appstore of Google Play.

WvW, 8 maart 2016

Milfje Meulskens is opgevoed met Vestdijk. Komt door haar vader. Ook is taal haar passie en schrijft ze daar over (Milfje.blogspot.nl). Zij las onlangs Het glinsterend pantser en ze vroeg zich af waarom jeugdige vrienden van haar minder vaak Vestdijk lezen. Haar vermoeden is dat het aan zijn stijl ligt met lange zinnen en moeilijke woorden. Zij geeft enkele voorbeelden uit Het glinsterend pantser. Wat kwam ze daarin veel Franse woorden tegen: bourgois satisfait (zelfgenoegzame burger), clairvoyant (helderziend), jocrissestreek (zottenstreek), pour-parlers (besprekingen), liefdespreliminairen (voorafgaande liefdeshandelingen), decreteren (verkondigen), chatelaines (kettinkje of versieringen), raillerend (schersend).
Maar Milfje vindt alle taal mooi. Leve Vestdijk!, roept zij en keert naar hem terug met zijn ‘tantaliserende titels’. Neem De filosoof en de sluipmoordenaar.

WvW, 2 maart 2016

De serie blog-columns van Huub Mous over Vestdijk zijn steeds lezenswaardig. In de aflevering van 26 februari gaat hij in op een boeiend, zich gelijktijdig voordoende tegenstelling bij de interpretatie van Vestdijk. Die komt in ‘een spagaat’ te verkeren. Enerzijds ontstond de tendens om vooral niet te willen interpreteren, de zogeheten ‘new critisism’; hier te lande opgepakt door Fens cum suis in het blad Merlijn. Anderzijds was er de opkomst van een tegencultuur met aandacht voor esoterie en occultisme na publicatie van The rise of a counterculture van Theodoor Roszak. Cornet de Groot ‘gooit alle remmen los’ als hij Vestdijk esoterisch interpreteert. Hij doet dat in zijn studie De chaos en de volheid. Daartegenover staat Anne Wadman die zich in zijn Handdruk en handgemeen meer vasthoudt aan de literair-technische aspecten van de romans. Deze ‘spagaat’ is ook daarom niet zonder reden, betoogt Mous, omdat Vestdijk behalve Forumnist en modernist ook altijd een hang heeft gehad naar astrologie, religie en mystiek: zijn ‘dualistische erfenis’. Dit rechtvaardigt volgens Mous in hem ‘een gnostisch modernist’ te zien. Jammer dat Mous in zijn betoog niet Vestdijks essay ‘Schema en ideologie’ betrekt. De titel zegt veel: er is meer sprake van schematische techniek, dan dat er ideologie zit in het gebruik van astrologie.

WvW, 26 februari 2016

‘

‘De taal is een houweel waarmee je zowel stenen als schedels kunt breken. Anton Wachter raakt aan het begin van zijn adolescentie de greep op het leven kwijt wanneer hij op school de scheldnaam “vent” krijgt toebedeeld. Het lukt hem niet of nauwelijks het woord te neutraliseren en zich tegen de aanvallen te verweren, vooral omdat de verwonding juist bestaat uit het besef volstrekt weerloos te zijn.’
Wie zo een essay begint over Terug tot Ina Damman beschikt over een goede pen en over inzicht in een van de belangrijkste romans van Vestdijk en van de Nederlandse literatuur. De schrijver van het essay is Daniël Rovers (1975). Hij studeerde Nederlands en filosofie in Nijmegen en promoveerde aan de Vrije Universiteit te Brussel. Hij is de schrijver van de romans Elf (2010) en Walter (2011) en de essaybundels Bunzing (2005) en De figuur in het tapijt  (2012).  Het essay is gepubliceerd in het grootste culturele maandblad in Vlaanderen en Nederland: Ons Erfdeel , februari 2016. Op www.onserfdeel.be zijn alle artikelen over Vestdijk verzameld die in Ons Erfdeel zijn verschenen. Het essay van Rovers is het derde in de reeks Schrijvers die nog maar namen lijken waarin door jonge auteurs aandacht wordt gevraagd voor schrijvers en hun boeken die in de tijd dreigen weg te glijden. Rovers’ essay is een mengvorm van een kritische analyse van Terug tot Ina Damman en van biografische achtergronden.

WH, 22 februari 2016