Vestdijkkring

Naar aanleiding van zijn overlijden op 4 september 2014 is in het Letterkundig Museum een kleine expo te zien over Gerrit Kouwenaar (1923-2014). In het eerbetoon dat het museum aan de schrijver wijdt, is onder meer een brief van Kouwenaar aan S. Vestdijk te zien vanuit zijn woonplaats Baarn, gedateerd 15 juni 1944. Kennelijk heeft Vestdijk twee novellen besproken van Kouwenaar. Hij dankt Vestdijk voor de ‘bemoedigende en kritische woorden’ over twee novellen. Kouwenaar schrijft: ‘Ik kan niet anders zeggen, dan dat u de spijker op de kop heeft geslagen’. Uit de brief blijkt niet over welke novellen Vestdijk had geschreven. Wel is bekend dat Kouwenaar in de Tweede Wereldoorlog clandestien heeft gepubliceerd. Ook preciseert hij in zijn brief dat beide novellen het ‘complex der dubbele persoonlijkheid’ als uitgangspunt hebben, dat hij zowel adoreert als bevecht. Hij meldt voorts dat hij met nieuw prozawerk bezig is, waarin hij hoopt ‘weer een stap nader te komen tot “verklaring”‘ van het complex dat hem zo bezighoudt. Hij vraagt Vestdijk: ‘Misschien mag ik U over een jaartje nog eens lastigvallen?’ Of dat ook gebeurd is, dat mag de biograaf van Gerrit Kouwenaar uitzoeken.

WvW, 10 september 2014

Een foto gemaakt van de brief is geplaatst op de beeldbank

Christiaan Weijts bespreekt in De Groene Amsterdammer (28/8/14) de Amerikaanse boekomslagontwerper Peter Mendelsund, die aan zijn boek werkt What we see when we read. Hij heeft op basis van alle uiterlijke beschrijvingen van Anna Karenina in de roman van Tolstoj een compositietekening laten maken door een erkend softwareprogramma. Wat blijkt? Het portret lijkt niet op het beeld dat tijdens het lezen ontstaat. Zijn conclusie: literaire personages zijn fysiek vaag; de geringe fysieke kenmerken die ze hebben doen er weinig toe. Weijts kan zich vinden in die conclusie aan de hand van Vestdijks beschrijving van Ina Damman: ‘Onbestemd keken licht blauwe ogen voor zich uit; het donkere haar boven de matte gezichtskleur gaf een aardige tegenstelling; men kon zien dat haar bewegingen sierlijk moesten zijn.’ Weijts vindt sierlijkheid het meest beeldbepalend, maar ongeschikt voor een compositie, want ‘literatuur richt zich op het gebied voorbij het uiterlijk.’ Personages zijn geestelijke portretten. Dat geldt te meer voor personages via wie je het verhaal leest. Anton Wachter dus: ’Hoe ziet Anton Wachter eruit? Dat doet er nauwelijks toe, want je zit in zijn hoofd als in je eigen hoofd.’  Met zijn titel ‘Wanted: lage jukbeenderen’ zette Weijts zijn lezers op het verkeerde been.

WvW, 1 september 2014

Schokkende of aanstootgevende boeken zijn van alle tijden. Dat is wat de samenstellers willen tonen in de recent verschenen bundel Schokkende boeken! (uitgever, Verloren). Hierin zijn 32 voorbeelden bijeengebracht en besproken, Van den vos Reynaerde tot De vrouw die de honden eten gaf. Door de eeuwen heen zijn boeken soms als ‘pornografisch, bizar, racistisch, staatsgevaarlijk of godslasterlijk’ ervaren. Ze zorgden in elk geval voor de nodige beroering. De redacteuren hebben de besproken boeken ingedeeld al naar gelang de beroering het lichamelijke, het geestelijke of de vorm van het literaire werk betrof. Ook Vestdijk wordt besproken door Lisa Kuitert. Haar bijdrage heet: Vestdijk als auteur van een ‘schokkend’ oeuvre. Over Else Böhler, Duits diensmeisje.  Een wat tweeslachtig  en oppervlakkig opstel omdat het zoals de titel aangeeft zowel over zijn roman uit 1935 gaat, als over andere door Vestdijk geschreven ‘schokkende’ boeken met De nadagen van Pilatus als topscorer.

WvW, 28 augustus 2014

Behalve een park krijgt Vestdijk ook nog een brug en een vijver op zijn naam in Haarlem. Dit bericht verscheen vandaag in het Haarlems Dagblad (hier als pdf-bestand IMG-1r).

Zie ook het vorige bericht over het Simon Vestdijkpark op 18 december 2013.

27 augustus 2014

In Elsevier Magazine van 9 augustus 2014 beschrijft Simon Rozendaal de stand van zaken met betrekking tot de genezingsmogelijkheden van psoriasis. Dat is de huidziekte waaraan de dirigent Victor Slingeland lijdt, de hoofdpersoon in de roman Het glinsterend pantser. Rozendaal haalt de roman uitvoerig aan. In 1956 was de ziekte ongeneeslijk en dat is ze nog steeds, maar moderne geneesmiddelen kunnen veel verlichting schenken aan patiënten die aan psoriasis (Grieks voor “jeuk hebben”) lijden. De roman werd in 1998 bewerkt tot televisiefilm met in de hoofdrol Thom Hoffman.

FH, 22 augustus 2014