Ode aan leesplezier om Vestdijk

Joyce Roodnat (NRC, 25 maart) raakte als onbevangen meisje verslingerd aan Simon Vestdijk, zij las hem gretig en herleest hem nu 50 jaar na zijn dood. Vooral Terug tot Ina Damman maakte grote indruk op haar. Hierna was zij aan Vestdijk ‘verslingerd als een bakvis.’ Ze las de hele tijd Vestdijk. Niet alle romans herinnert zij zich, maar wat bleef was ‘de lust tot lezen die ze me aandeden.’ Vestdijk manifesteerde zich als een van Nederlands grootste schrijvers die alle literaire prijzen kreeg die er toe doen, behalve de Nobelprijs. Het rapport dat van Amy van Marken op verzoek van de Zweedse Akademie schreef maakte Vestdijk ‘vermoedelijk kansloos.’ Het rapport is ‘in zijn elegante gemeenheid’ te lezen in het herdenkingsnummer van de Vestdijkkroniek.

Vestdijk trof haar ‘met blikseminslagen via personages die ik nog altijd met een vingerknip kan oproepen, zoals Jelle Mol, de dikzak met zijn vieze rijmpjes, of de vuilbekkende Gerrit Bolhuis, of de tongzoenende Marie van den Boogaard.’ Wat zij vooral ervoer was ‘de stevige literaire kwaliteit van de schrijver om de eigen gevoelens aan te spreken en die ongeschonden een roman in te krijgen, verbonden met de gevoelens van de lezer.’ Toen Roodnat door de Anton Wachterromans heen was, raakte zij opgetogen dat in 1972 postuum Kind tussen vier vrouwen verscheen. Volgende week herleest zij Ierse nachten. ‘Ik begin gewoon opnieuw.

WvW, 26 maart 2021

Terug omhoog

Verba van Vestdijk

In het Woordenboek der Nederlandse Taal (WNT) komen 822 trefwoorden voor uit het werk van Simon Vestdijk. Vestdijk was een taalvirtuoos met een voorkeur voor moeilijke (leen)woorden. Voor Roland de Bonth van het Instituut voor de Nederlandse Taal aanleiding in het herdenkingsjaar van Vestdijk (50ste sterfdag), de schrijver te gedenken met een ‘gelegenheidswoordenboekje’. Hierin zijn trefwoorden uit WNT opgenomen met een omschrijving van het werkwoord in de betekenis die Vestdijk er aan gaf en voorzien van een citaat uit het werk van auteur.

Hieronder enkele voorbeelden van trefwoorden die in het huidige taalgebruik weinig meer voorkomen. Handig voor wie Vestdijk leest. Dit alles verluchtigd met fraaie foto’s.

Zie: /instituut voor de Nederlandse taal/

Accentueren, sterker doen uitkomen; meer nadruk geven

“God ja. Amsterdam. …, “droomde mevrouw W. weg, en prompt accentueerde ook de gastvrouw haar heimwee door smartelijke rimpels, “Amsterdam!…” Uit: Meneer Visser’s hellevaart, 1934

Bomberen, zich welven

Van de onmiddellijke omgeving van mijn ouderhuis, een bomberend voorhoofd boven het brokkelig gebit van een winkeltje, herinner ik mij zo goed als niets meer (…). Uit: Narcissus op vrijersvoeten, 1938

Renommeren, bluffen, snoeven, opsnijden

-Blaffende honden bijten niet, …u renommeert als een kwajongen. Uit: De Vuuraanbidders, 1947

WvW, 20 maart 2021

Terug omhoog

Vestdijketalage

Boekhandel Blokker in Heemstede heeft deze week een deel van de etalage ingericht met boeken en parafernalia uit de collecties van Roel Jonker en Flip Hammann.

FH, 20 maart 2021

Terug omhoog

Peter Buwalda over ‘De ziener’ in De Taalstaat

Zaterdag 20 maart zal Frits Spits in zijn programma De Taalstaat weer aandacht schenken aan Simon Vestdijk.
Auteur en Vestdijkkenner Peter Buwalda is te gast en zal o.m. spreken over de Vestdijkroman De Ziener.

De Taalstaat is iedere zaterdag te beluisteren op Radio 1 van 11.00 uur tot 13.00 uur.

HvV, 15 maart 2021


Het interview is nu te beluisteren en te zien op de website van NPO 1

HT, 21 maart 2021


 

Terug omhoog

Muziek & literatuur: een tijdloos zusterpaar

Emanuel Overbeeke is geen onbekende in de Vestdijkgelederen als publicist over de relatie tussen muziek en literatuur. Zijn nieuwste boek, De beste literatuur is muziek, is geen verrassing maar een logisch vervolg. Het is een bundeling van eerder verschenen teksten die voor deze gelegenheid zijn herzien. Een goede bundeling heeft een thematische meerwaarde. Centraal staat de vraag hoe muziek en literatuur zich tot elkaar verhouden. Is het een tijdloos zusterpaar? Overbeeke meent van wel, maar met kanttekeningen. De titel doet vermoeden dat er een dominantie is van de muziek over de literatuur. De eerste zin in het boek luidt; ‘Het beste woord is muziek’, omdat muziek iets kan zeggen dat met het woord ontzegd blijft. De beste schrijvers (ook Vestdijk) gaan uit van dit tekort. Toch wordt er ook gesproken over ‘dichterlijke muziek’ (hoofdstuk 2), waarin de muziek een dienende taak heeft aan de ‘ars poëtica’.

De dominantie van de muziek is dus niet van alle tijden, maar een ‘product van de romantiek.’ Daarvoor was de betekenis van de muziek een afgeleide van tekst, de vocale muziek. De omslag verliep ook niet zonder strijd. Helaas is hierover weinig historische literatuur. Maar de strijd tussen woord en toon is van alle tijden. De historicus Peter Gay krijgt ‘als toegift’ een eigen hoofdstuk omdat hij zonder schroom ook over muziek in een historische context schreef.

Vestdijk is verspreid door het boek heen ruim aanwezig, uiteraard als het over Mahler gaat, en in een apart hoofdstuk over zijn correspondentie met de dichter Joseph Eyckmans. Zij dachten veelal eender over muziek, maar hadden een verschillende smaak die zich uitte over de muziek van Robert Schumann. Deze tekst is bekend uit het eerder verschenen Molto moderato waarin de briefwisseling zelf is opgenomen.

Behalve deze auteurs krijgen nog twee Nederlandse auteurs die in hun literaire werk veel muziek incorporeerden een eigen hoofdstuk. Het zijn Margriet de Moor en Anna Enquist, terwijl Maarten ’t Hart, evenals Vestdijk nog door diverse hoofdstukken heen wandelt.

Emanuel Overbeeke, De beste literatuur is muziek; Essays over muziek & literatuur. Boek.scout, 2021, 147 pagina’s,  € 19,50

WvW, 15 maart 2021

Terug omhoog

Kalender: Actueel

april 2024
M D W D V Z Z
« mrt    
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
2930  

Categorieën