Vormen van idealisme bij Vestdijk

JeroenVanheste

Vestdijk was goed thuis in de filosofie. Jeroen Vanheste, universitair docent/onderzoeker aan de Open Universiteit heeft het filosofische idealisme in het werk van Vestdijk onderzocht. In ‘De vrije vogel en zijn kooien’, verschenen in het Tijdschrift voor Nederlandse Taal en Letterkunde (jrg. 132, 2016/2) betoogt Vanheste dat de ontwikkeling van Vestdijks filosofisch idealisme loopt van Schopenhauer naar Nietzsche. Het betreft een overgang van een ‘gouden kooi’ naar een ‘vrije vogel’.
De eerste vorm van idealisme kenmerkt zich door ‘terugtrekking in een gouden kooi’. De bekendste uitwerking hiervan is het ‘Ina Damman-complex’, waarin idealiseren en verlangen hoger staan dan vervulling. Het gaat gepaard met ‘wereldverzaking’, zoals Nol Rieske overkomt in De koperen tuin. Daarnaast werkt Vestdijk een tweede vorm van idealisme uit als een ‘scheppende vrije vogel’. Er is geen primaat meer van innerlijke verbeelding; daarvoor in de plaats komt er een vrije vogel die uiting geeft aan een creatief idealisme. Wat echter blijft is het isolement, want ook de vrije vogel stuit op de ‘grotere kooi van de eigen subjectiviteit’, een menselijke conditie. De vrijheid blijft toch relatief.

WvW, 12 juli 2016


Presentatie “Gepassioneerd wikken en wegen”

 

omslag

Bloemlezing uit de verspreide essays van Simon Vestdijk

Zaterdag 10 september 2016 – 15.00 uur

Centrale Bibliotheek Amsterdam – Oosterdokskade – Vestdijkzaal

Naast romancier en dichter was Simon Vestdijk een begenadigd en bewonderd essayist. Hoewel er tal van essays zelfstandig en gebundeld zijn verschenen is een aantal belangwekkende “verspreide essays” tot op heden niet gebundeld.

In deze leemte voorziet de nieuwe bundel die een prachtige ingang vormt op dit belangrijke onderdeel van het werk van Simon Vestdijk.

De bundel verschijnt bij uitgeverij Prominent en zal op zaterdag 10 september feestelijk worden gepresenteerd in de Vestdijkzaal van de Openbare Bibliotheek Amsterdam.
H.T.M. van Vliet, Wilbert van Walstijn en Flip Hammann tekenen voor de bloemlezing.

Het programma ziet er als volgt uit:

  • 15.00 uur – Welkom door Hans van Velzen – voorzitter van de Vestdijkkring
  • 15.05 uur – Toelichting op de bezorging van de bloemlezing door Dick van Vliet
  • 15.20 uur – “Ken uw klassieken”
    Schrijfster Sana Valiulina geeft haar reactie op de bundel
  • 15.35 uur – De platenkast van Simon Vestdijk
    Dick Vestdijk vertelt over de platencollectie van zijn vader en laat een aantal fragmenten horen.
    In de OBA is een kleine tentoonstelling te zien van de originele platenhoezen uit de enorme verzameling van Simon Vestdijk.
  • 15.50 uur – “Schrijvers die nog maar namen lijken”
    Auteur Daniel Rovers geeft reactie op de bundel in het licht van de rol van Simon Vestdijk in de literaire overlevering.
  • 16.05 uur – Overhandiging van het eerste exemplaar van “Gepassioneerd wikken en wegen” aan Job Cohen, voorzitter van de Raad van Toezicht van de Openbare Bibliotheek Amsterdam.
  • 16.15 uur – Afsluiting met aansluitend een drankje en de gelegenheid om de bundel aan te schaffen en de tentoonstelling van de platencollectie van Simon Vestdijk te bezichtigen.

HvV, 5 juli 2016 (afbeelding vernieuwd 19 juli 2016)


Ina Dammanprijs 2016 voor Roeland van Wely

roelandvanwely

Nieuwe lezing van Vestdijks roman De Vuuraanbidders

De Ina Dammanprijs wordt dit jaar toegekend aan Roeland van Wely voor zijn publicatie over De Vuuraanbidders, een historische roman van S. Vestdijk. De tweejaarlijkse prijs die in 1999 is ingesteld door de Vestdijkkring, wordt op 12 november in Harlingen uitgereikt.

Dit jaar wordt de prijs toegekend aan Roeland van Wely, die zijn studie cultuurwetenschappen aan de Open Universiteit heeft afgerond met een publicatie over de historische roman De Vuuraanbidders uit 1947.
Van Wely toont aan dat Vestdijk met dit werk zijn houding tegenover de Duitse bezetter in de Tweede Wereldoorlog probeert te verklaren en verduidelijken. Als gijzelaar in Sint Michielsgestel onderhandelde Vestdijk met de Duitse bezetter over zijn vrijlating. Daarvoor voerde hij onder meer aan dat hij een boek wilde schrijven ‘dat voor het probleem van de Duitse cultuur van groot belang zou kunnen zijn’.

Dat probleem school in het Duitse volk zelf! In De vuuraanbidders maakte Vestdijk gebruik van het rassendiscours van zijn tijd, met name van de invloedrijke theoreticus William McDougall. In The group mind bespreekt McDougall de psyche van naties in termen van ras. Vestdijk brengt in zijn roman naar voren dat het Duitse ras afstamde van huursoldaten uit heel Europa. Het was dan ook geenszins ‘raszuiver’ zoals het nationaal-socialisme verkondigde, maar ‘rasonzuiver’ en zeker niet superieur. Het Duitse ras lijkt in Vestdijks roman instabiel. In de roman is de heterogene afkomst van het Duitse volk een belangrijk motief. De hoofdpersoon Gerard kiest ervoor huursoldaat te worden en gaat naar Duitsland voor de Dertigjarige Oorlog. Huursoldaten waren volgens Vestdijk nu juist de voorouders van de nationaal-socialisten.

De publicatie van Van Wely werpt een nieuw licht op Vestdijks houding tijdens de oorlog, met name op de onjuiste verdenking van collaboratie met de bezetter, zoals eerder door Adriaan Venema is gesuggereerd.

Titel scriptie: De proloog tot nazi-Duitsland in De vuuraanbidders; Het anti-Duitse rassendiscours van William McDougall en Simon Vestdijk nader bekeken.

Uitreiking van de Ina Dammanprijs vindt plaats op 12 november 2016 in de Grote Kerk te Harlingen. (14.00 uur), tegelijk met de Anton Wachterprijs.

De Ina Dammanprijs werd eerder toegekend aan onder anderen Dick van Vliet (2010), Wim Hazeu (2012) en Emanuel Overbeeke (2014).

Voor nadere informatie:
Wilbert van Walstijn
06-33710680


Kalender:

Warning: Undefined array key "categorie" in /customers/9/c/4/vestdijk.com/httpd.www/wp-content/themes/vestdijk/lib/PWS_Calendar.php on line 62
juli 2016
M D W D V Z Z
« jun   aug »
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031

Categorieën