Essays

Hieronder de inhoudsopgaven van
de gepubliceerde bundels van de essays
van S. Vestdijk.Hier de lijst van de verspreide, niet gebundelde essays en kritieken.

Gebundelde essays


Over de dichteres Emily Dickinson
Forum, 1933
Heruitgegeven door Mycena Vitilis


Kunstenaars en oorlogspsychologie
Kunstenaarscentrum voor geestelijke weerbaarheid
Rotterdam, 1937, W.L. & J. Brusse N.V.
(Lezing gehouden voor een regionale conferentie van het Kunstenaarscentrum voor geestelijke weerbaarheid, op 27 februari 1937 te Bussum)

Rilke als barokkunstenaar
Schrift no. 6 van De Vrije Bladen, 1938

1939-strijd-en-vlucht-op-papierStrijd en vlucht op papier
Ursa Minor, 1939
Lex barbarorum
Entweder – Oder
Psychologische Kitsch
Historisch perspectivisme
Een snuifje scholastiek
Niet zoo bedoeld
De kunstenaar en „zijn tijd”
Tweeërlei romantiek
De sphinx van het platteland
Ingetogenheid
Dom zonder domheid
Apologie voor het kleine
Harde schaduwen
Van Schendel’s tetralogie
Klassieke jenever
Oude knollen en nieuw tuig
Cretinistische poëzie
Een heel klein kwalletje
Herr Leutnant Muller
Het kernpunt der poëzie
Een ander kernpunt, en een beter
Wel rhythme, maar zonder hoofdletter
Kristal en beton
Critisch relativisme
Spreekverbod voor den dood
Macabere teaparty
De sociëteit der natuurpoëzie
Men is wie men is, ook al is men een ander
De heldere toon
Over verbruikspoëzie
Voor jonge doctorandi
Bij een bundel van een onbekende dichteres
Een precedent?.
Een mutatie
Twee en zeven
Houwink’s latere poëzie
Dichtende zondaars
Microscoop en telescoop
Tusschen eigenliefde en haat
Wij leeren
Versteend zonder toedoen der partij
Ter overdenking voor socialistische leiders in poeticis

Strijd en vlucht op papier


Lier en lancet
Nijgh & Van Ditmar, Rotterdam, 1939
Over de dichteres Emily Dickinson
Bij een gedicht van E. A. Robinson
Bij wijze van necrologie of Stefan George van
onderen gezien
Rilke als barokkunstenaar
Over de dichter J. Greshoff
Maria moet blijven varen
In memoriam J. Slauerhoff
De realiteit bij Franz Kafka
Hoofdstukken over Ulysses
Het pernicieuze slot
Valéry en het duistere vers
Bij een sonnet van Gérard de Nerval
E. du Perron’s grote anti-roman
Aan de bronnen der mythologie

Albert Verweij en de idee
Stols, Rijswijk, 1940
Polak & van Gennep, Amsterdam, 1965

De Poolse Ruiterpoolse-ruiter
Kroonder, Bussum, 1946
Edgar Allan Poe
De geheimen van Wuthering Heights
Enige proefjes zout water
Afscheid van Joyce
Het schuldprobleem bij Dostojewski
Lessing’s ‘Laokoon’ en de moderne esthetiek
Over „Der Prozeß” van Franz Kafka
De perikelen van het zuivere ik
Paul Valéry: meester der antithesen
De beeldende filosoof
Francis Jammes en zijn kwatrijnen
Hedendaags Byzantinisme
H. Marsman als Apollinische persoonlijkheid
Wetenschappelijke bijdrage tot de ritmologie
Prolegomena ener esthetiek
Voorbeelden van goed en slecht lezen
Dialoog over de ezelinnenmelk
De Poolse ruiter

De toekomst der religie
Van Loghum Slarerus, Arnhem, 1947
Meulenhoff, Amsterdam, 1975-1992

muiterij-tegen-het-etmaal1Muiterij tegen het etmaal
1. Proza
Bert Bakker/ Daamen, Den Haag, 1942/1947
Een pavane als medeminnaar
Arthur van Schendel, De wereld een dansfeest
Voornaamheid en haar grenzen
Arthur van Schendel, De zomerreis
Dichter in proza
Arthur van Schendel, Nachtgedaanten
Pedagogische horticultuur
Arthur van Schendel, De zeven tuinen
Van Schendel’s reëelste boek
Arthur van Schendel, De mensenhater
Ironisch matriarchaat
F. Bordewijk, Rood paleis
Zakelijkheid of taalfantasie
F. Bordewijk, ’t Ongure Huissens
Duivel van zandsteen
F. Bordewijk, IJzeren agaven
Kelders, cellen, tempels en stegen
F. Bordewijk, De wingerdrank
Dubbelzinnige saturnus
F. Bordewijk, Karakter
Apotheose der zakelijkheid
Willem Elsschot, Het been
Geknotte profetes
Gerard Walschap, Sibylle
De gelouterde krachtmens
Gerard Walschap, Houtekiet
Sacramentele bierkelder
Antoon Coolen, Herberg in ’t Misverstand
Het ik in roman en kroniek
E. Du Perron, Schandaal in Holland
Een ‘debuut’
Jan Kempe, Een Hollands binnenhuisje
De opgejaagde reus
Johan van der Woude, Howison’s metamorphose
Leeuw en jakhals
Johan van der Woude, Blauwbaard en Octopus
Monotone revue
Peter van Steen, Revue der dagen
Projectie van kinderangsten
W. Arondeus, Het uilenhuis
Navrante rarekiek
C. C. S. Crone, Het feestelijk leven
Vrouwelijke romankunst
Jeanne van Schalk-Willing, Nachtvorst
De moeder als tovergodin
Jeanne van Schaik-Willing, Uitgestelde vlucht
Hamlet in jongenskiel
Elisabeth Zernike, De oudste zoon
Joyeuze fantasie
Henriëtte van Eyk, Gabriël
Een studentikoze geest
Henriëtte van Eyk, Als de wereld donker is
Om en bij het sprookje
Henriëtte van Eyk, Truus de nachtmerrie
De vluchtende sprookjesdichter
P. H. Ritter Jr., De zwerver met de toverfluit
Virtuoze gedachtenvlucht
De verhalen van Belcampo
Een zwerver, niet verliefd
De zwerftocht van Belcampo
Lyrische inventaris
Theun de Vries, Stiefmoeder aarde
Schematisme der boeren
Theun de Vries, Het rad der fortuin
De verloren zoon in aantocht
Albert Helman, ‘s Mensen heen- en terugweg
Angst voor angst
A. Defresne, De wonderlijke familie
Hoofdfiguren, die het niet zijn
S. Vestdijk, De nadagen van Pilatus
Het naakte bestaan
Jean-Paul Sartre, La nausée
Koude satyre
Jean-Paul Sartre, Le mur
Over de compositie van de roman
Julien Green, Leviathan
Vernietigende onpartijdigheid
H. G. Wells, A propos of Dolores
Quichet-Keachy-Kitschig?
John Masefield, Dead ned
Pony en parapluie
John Masefield, Live and kicking ned
Onvrijgevige liefde
Theodore Francis Powys, Goat green or the better gift
Ierse show
James T. Farrell, A world I never made
Heroïsch vakmanschap
Richard Hughes, In hazard
Felix Dahn in het negatieve
Robert Graves, Count Belisarius
Over de intrigeroman
Alfred Neumann, Die Goldquelle
Diktatuur als tropenkolder
Walter Mehring, Die nacht des Tyrannen
Vissen kunnen horen!
Kasimir Edschmid, Erika
Muiterij tegen het etmaal
2. Poëzie en essay
Bert Bakker/ Daamen, Den Haag, 1947
Gorter’s verstening
J. C. Brandt Corstius, Herman Gorter; Herman Gorter,
Sonnetten, De arbeidersraad
Jacobus Tarquinius Superbus in zijn poëzie
Jac. Van Looy, Gedichten, 1884—1925
De Brahmaan en de jongen
Johan Andreas dèr Mouw (Adwaita), Nagelaten verzen
Het lyrische beginsel bij Boutens
Herdenkingsartikel bij de 70ste verjaardag van P. C. Boutens
Didactische poëzie
Jan Prins, Timaiossonnetten
Straffeloos pessimisme
J. C. Bloem, De nederlaag
De duif van beneden
Willem de Mérode, Kaleidoscoop
Iets meer dan de zwaartekracht
J. Greshoff, Ikaros bekeerd
Troje in het kristal
A. Roland Holst, Een winter aan zee
Muzikale en significatieve poëzie
Bernard Verhoeven, Maskers
De dansende lamp en het rustende brandglas
H. J. W. M. Keuls, De dansende lamp
Van kind tot kind
Jan van Nijlen, Gedichten, 1904—1938
Naar de vierde methode
Victor E. van Vriesland, Herhalingsoefeningen
Aestheticisme en menselijkheid
M. Nijhoff, Nieuwe gedichten
Tot in duistere regionen
Hendrik de Vries, Nergal
Over diepzee-poëzie
Hendrik de Vries, Atlantische balladen
De dichter tussen muziek en tekenkunst
Hendrik de Vries, Geïmproviseerd bouquet
Eilanden en verdwenen continenten
J. Slauerhoff, Een eerlijk zeemansgraf
De cultuur als bron van inspiratie
H. Marsman, Tempel en kruis
Over vertaalde gedichten
Johan de Molenaar, Uit de wereldpoëzie
De gevaren der maatvastheid
Jan Engelman, Het bezegelde hart
Tegengif tegen dood en verveling
E. du Perron, Mikrochaos
De poëzie van E. du Perron
Inleiding tot Parlando, verzamelde gedichten
Spel en mystiek
Pierre Kemp, Transitieven en immobielen
De hachelijke bevruchting
Jac. van Hattum, De pothoofdplant
Reddende rhetoriek
Jac. van Hattum, Frisia non cantat
Poëtische traditie en poëtisch protest
Jac. van Hattum, Bilzenkruid
Poëtische stedendwinger
Ed. Hoornik, Mattheus
Poëzie der physiologie
Ed. Hoornik, Geboorte
Poëzie op de wip
Eric van der Steen, Voorwaardelijke wijs
Nog eens de rhetoriek
M. Mok, Verloren dromen
Glimwormen der fantasie
Bertus Aafjes, Het gevecht met de muze;
L. Th. Lehmann, Dag- en nachtlawaai; Subjectieve reportage;
H. A. Gomperts, Dingtaal
Dichterlijk niemandsland
Ellen Corr, Gedichtjes en gedachtjes
Auctie van navelstrengen
Luc. Durtain, Quatre continents
In de grond strafbaar
Christian Morgenstern, Böhmischer Jahrmarkt
Kringloop of aardverschuiving
H. Marsman, Herman Gorter
Chaos in menselijke gedaante
Albert Verwey, Frederik van Eeden
Paradoxaal zelfbehoud
A. Roland Holst, Uit zelfbehoud
Journalist en anti-journalist
J. Greshoff, In alle ernst
Tussen ik en menigte
J. Greshoff, Stenen voor brood
De anti-Maartensdijkse molen
J. Greshoff, De wieken van de molen
Gestimuleerd door Saks
E. du Perron, Multatuli, tweede pleidooi
De demonische mens en de schoonheid
Constant van Wessem, Slauerhoff-herinneringen
Democratie onder dubbel aspekt
Menno ter Braak, Van oude en nieuwe Christenen
Als men over de duivel spreekt
Menno ter Braak, Mephistophelisch
Ahnengalerie der particuliere begrippen
Menno ter Braak, In gesprek met de vorigen
Het begrip als zeeslang
Cedric Hentschel, The byronic teuton; H. A. Gomperts,
Catastrofe der scholastiek
Het verdomhoekje der moderne poëzie
Garmt Stuiveling, Wegen der poëzie
Tweeërlei soort intellekt
D. G. van der Vat, The fabulous opera
Gerard Walschap als ketter
Gerard Walschap, Vaarwel dan …
Dichterlijke autarkie
Rolland de Renéville, L’Expérience poétique
De mythe ener mythe
Denis de Rougemont, L’amour et l’occident
Artistieke symbiose
Robert de Traz, La familie Brontë
Een Amerikaanse Sappho
George Frisbie Whicher, This was a poet
Van Homerus tot Proust
John Cowper Powys, The pleasure of literature
Tegengif tegen domheid
Aldous Huxley, The olive tree
Freud in het land van Hamlet
Triomf der zinloosheid
Der kranke Nietzsche, Briefe seiner Mutter an Franz Overbeck
Gekompliceerde kunstfilosofie
Rudolf Kassner, Von der Einbildungskraft
Vlieger oplaten
Rudolf Kassner, Buch der Erinnerung. Der Gottmensch
Het genie en zijn profeet
Max Brod, Franz Kafka
De Chaldeeërs en wij
Franz Weriel, Von der reinsten Glückseligkeit des Menschen
De cultuurkonfektionist
Ernst Bertram, Sprüche aus dem Buch Arja
Gelijk en ongelijk
M. Roelants, Bakkeleien met Jan Greshoff
Kritiek en creativiteit
De alarmist als dorpsidioot
Wladimir Weidlé, Les abeilles d’Aristée
Spengler op de foor
Urbain van de Voorde, Het pact van Faustus
Empiristische kritiek
Albert Thibaudet, Réflexions sur Ie roman
Leeft men wel in zijn eigen tijd?
Albert Thibaudet, Réflexions sur la littérature
Prikkelkritiek
Denis Saurat, Perspectives

de_glanzende_kiemcel
De Glanzende Kiemcel
ACHT LEZINGEN OVER WEZEN EN TECHNIEK DER POËZIE
Gehouden in Sint Michiels Gestel in 1943
De Driehoek, ‘s-Graveland, 1950

Illustratie: Fons Montens
HET WEZEN DER POËZIE
RHYTHME EN METRUM
HET RIJM
 DE KLANK VAN HET GEDICHT
 DE VERSCHILLENDE VERSVORMEN
HET DICHTERLIJK BEELD
DE GEDACHTE IN HET GEDICHT
HET SCHRIJVEN VAN VERZEN


Het eeuwige telaat; dialogen over de tijd
Uitgeverij Contact, Amsterdam 1946

ASTROLOGIE EN WETENSCHAP
EEN ONDERZOEK NAAR DE BETROUWBAARHEID DER ASTROLOGIE
Van Loghum Slaterus, Arnhem, 1949

Essays in duodecimo
Meulenhoff, 1952
SIGNALEMENT VAN D. H. LAWRENCE
DE KUNSTENAAR EN DE MORAAL
LANDSCHAP ZONDER ZON
DRUKKENDE IDEALEN
HISTORISCHE CONTINGENTIE
HET VISIOEN IN DE BEELDENDE KUNST
DE BETOVERING VAN HET VERLEDEN
ROEM EN WAARDERING
WAAROM IS MEN TROUW?
DE INTRIGANT
KUNST EN DROOM
MISVERSTAND RONDOM GEARRIVEERDEN
KENNEN EN GENIETEN
HET PRINCIPE VAN HET KWAAD
PHILOSOFIE DER CONVERSATIE
GOETHE’S ROMANS
ILLUSTRATIES VAN ROMANS
HET GEHEIM DER KLASSIEKE KUNST
DE BOOSAARDIGE VERLEIDERS
PASCAL ALS LIJFAUTEUR
PHILOSOFIE DER METAFOOR
DE ZIN VAN HET KOMISCHE
DE GROOTHEID VAN JUDAS
DE DROOM ALS SYMBOOL
HYPERION’S EINDE
DE NOODZAKELIJKHEID DER VORMEN
DE GULDEN MIDDENWEG
HET PROBLEEM DER PORTRETWAARDE
HUMOR IN DE LITERATUUR
DICKENS ALS PSYCHOLOOG
KAREL DE GROTE EN HET SURREALISME
TYPEN VAN CRITICI
DOMHEID EN SCHIJNDOMHEID
HET WEZEN VAN DE PARADOX

Zuiverende kroniek
Meulenhoff, 1956
Ten geleide
De psychologie in de roman
Een geval van religieus materialisme [JOHN COWPER POWYS]
Notities bij Sartre’s ‘Baudelaire’
Huxley en het dooreenhutselen
Beeldspraak, feit en tendenz [ARTHUR KOESTLER]
Helder glas en gekleurd glas [ARTHUR KOESTLER]
Erotische driehoeksmeting [WILLIAM FAULKNER]
Apotheose van dierlijke trouw [STEFAN HEYM, NORMAN MAILER]
Alweer een ‘Tolstoi’ [IRWIN SHAW]
Was Hitler een afgezant van de duivel? [DENIS DE ROUGEMONT]
De geschiedenis als mythe [TEIXEIRA DE PASCOAES]
Burgeroorlog en liefde [RAMÓN J. SENDER]
Ondergang van een pseudo- Venetië [JULIEN GRACQ]
Specialist van het verlet [FRANK WILDERS]
De spoorzoeker en de smalle weg [J. B. CHARLES]
Warmte en schijnbare kilheid [w. F. HERMANS]
Satyre als gevaar [W. F. HERMANS]
Verloochende liefde [SIMON VAN HET REVE]
Zwijgplicht in en buiten een novelle [SIMON VAN HET REVE]
Romandialoog als catechismus [A. H. NIJHOFF]
Een roman van kwade trouw [JEANNE VAN SCH AI K-WILLING]
De ontwikkeling van een individualist [E. DU PERRON]
Ter Braak na de oorlog
Multatuli als unieke figuur
De blinde Balder [HERMAN GORTER]
Herwonnen meesterschap [P. C. BOUTENS]
Dichter van het bovenzinlijke [A. ROLAND HOLST]
A. Roland Holst en de Kelten
Dichter in de klassewereld [M. NIJHOFF]
Mag de dichter fouten maken? [ANTHONIE DONKER]
Joyeuze oppervlakkigheid [C.J. KELK]
Een weinig geliefd essayist [F. W. VAN HEERIKHUIZEN]
Traditie van de stijgende lijn [RAINER MARIA RILKE]
Ontsluiering van mystificaties [ARTHUR RIMBAUD]
Twee honden vechten om een been [SHAKESPEARE EN EDWARD DE VERE]

het eerste en het laatste;
grondslagen ener praktische muziek-esthetiek
Bert Bakker, Amsterdam, 1956
Inleiding
Eerste verkenningen in het land der maten en fragmenten
De muziekestheten
De muziekpsychologen
De musicologen
Subjectief en objectief: strijd op twee fronten
Eerste cyclus (associatief, evolutief, subjectief muzikaal
en objectief muzikaal stadium)
Tweede cyclus (onzuiver intersubjectief, zuiver
intersubjectief, professioneel en historisch stadium)
Derde cyclus (geïmpliceerd comparatief,
intrasubjectief comparatief,, intersubjectief comparatief
en ideëel comparatief stadium)
De wereld van het kleine
Toepassingen
 Muziek is mooi, omdat zij mooi is
Twee Bach-onderzoekingen

keurtroepen-van-euterpekeurtroepen van euterpe
acht essays over componisten
Bert Bakker/ Daamen, Den Haag, 1957
Ter inleiding
BACH – het onmeewarige geduld
MOZART – de demon der galanterie
BEETHOVEN – de ridder van de onbehouwen figuur
CHOPIN – het boudoir en zijn rechtvaardigen
MAHLER – de doemwaardige emotie
REGER – de querulant der romantiek
DEBUSSY – de rijke broeder
STRAWINSKY – de onbetaalbare meretrix

1957-marionettenspel-met-de-doodMARIONETTENSPEL MET DE DOOD
over het wezen van de detective-story
Dr. S. Dresden en S. Vestdijk
Ooivevaar 50, Bert Bakker/Daamen, Den Haag, 1957

Het kastje van Oma
opstellen over muziek
De Bezige Bij, Amsterdam, 1958
Woord vooraf
De muziek komt achteraan
Wat is inspiratie?
De vorm in de muziek
Het probleem van het einde
Over het finaleprobleem
Mammoeten en marmotten
De étude als kunstwerk
De dynastie van de tweede letter
Duitse invasies in de Franse muziek
Humor in de muziek
Melodieuze schurken
Muzikale schanddaden
Over toonloze muziek
Bach en de abstractie
Bach-opvattingen
Haydns Londense symfonieën
De jonge en de oude Mozart
Mozarts symfonieën en hun bouw
Mozarts concerten
Moments musicaux en muzikale momenten (Schubert)
Het genie wordt in vonken gemeten (Schumann)
Massawerking en voornaamheid (Liszt)
Baudelaire en Wagner
Alpensymfonieën (Bruckner)
Bruckners ernst
Statische muziek (Bruckner)
Romanticus en traditionalist (Brahms)
Tsjaikofsky’s achillespezen
De schepper als herschepper (Debussy)
Met en zonder vergrootglas (Beethoven, Debussy)
Impressionisme als luxe (Debussy)
Reger en zijn Hillervariaties
Orkestrale steendruk (Ravel)
Onechtheid in en buiten muziek (Ravel)
Bartóks strijkkwartetten
Folklorisme als idee (Bartók)
De vuurvogel en de spotvogel (Strawinsky)
Strawinsky’s symfonieën
Over verdorven muziek (Strawinsky)
Triomf der harmonie (Martin)
Romanticus tegen wil en dank (Hindemith)
Hartmanns zesde symfonie
Pijper en het ritueel
Het kastje van oma
Poppetje gezien kastje dicht

De dubbele weegschaal
Methoden en toepassingen ener praktische muziekethetiek
Bert Bakker/Daamen, Den Haag, 1959
 De handen uit de mouwen
Van Bach naar Haydn en Mozart
Keuze der paren en gang van het onderzoek
Resultaten van het H.M. onderzoek (Vestdijk)
Resultaten van het H.M. onderzoek (Mulder)
Vergelijking der resultaten
De beide weegschalen
De eerste weegschaal
Schema voor het onderzoek
De tweede weegschaal
Van weegschaal naar weger
Kleine vormleer
Nawoord van Herman Mulder

Muziek in blik
Opstellen over muziek
De Bezige Bij/Nijgh & van Ditmar, 1960
Woord vooraf
Bach’s cantates (een onderzoek)
De Mattheuspassion en haar benaderingen
Bach’s Hohe Messe
Van Bach tot Schönberg
De paradoxale leerling (Mozart)
Mozart en de vooruitziende blik
Muzikantengrappen (Mozart)
Beethoven tussen groot en klein
Beethoven’s Anti-Eroïca
Het pianoconcert als veldslag (Beethoven)
Beethoven’s poëzie
Monumenten en hun toegankelijkheid (Beethoven)
Schubert’s verborgenheden
Invloed en bewondering (Schubert)
Het lot der vulkanen (Berlioz)
In en buiten de salon (Chopin)
Schumann’s roes
Operette der Goden (Wagner)
Wagner als stroomgod
Bruckner’s Vijfde
Plukharen over pianoconcerten (Brahms)
Paradoxen van een klankbeeld (Brahms)
Mahler’s Zevende
Tempoproblemen bij Mahler
Debussy en het primitivisme
Een onschadelijke tennisbal (Debussy)
Lof der slechtheid (Strausz)
De symfonieën van Sibelius
De chaos en zijn ophelderingen (Reger)
Worsteling om continuïteit (Schönberg)
Kijkspel in tonen (Ravel)
Ravel en de melodie
Weens sentiment en de goede smaak (Ravel, Manier)
De orakels liegen (Strawinsky)
Demonie in een lachspiegel (Strawinsky)
Voorjaarsmoeheid (Strawinsky)
Anton Webern, kind en fanaticus
Spel met de zwaartekracht (Berg)
Een groot experimentator (Martin)
Schijnprimitivisme (Orff)
Elegie in dramatische vorm (Sjostakowitsj)
Stockhausen’s jongelingen
De toekomst der muziek
De schoonheid in de muziek
Muziek in blik

Voor en na de explosie
Opstellen over poëzie
Bert Bakker/ Daamen, Den Haag, 1960
Woord vooraf
Nestoriaanse overpeinzingen / A. Roland Holst
Klacht zonder aanklacht / J. C. Bloem
De rationalist als mysticus / J. Greshoff
Vertaling, variant en pastiche / F. Schmidt-Degener
Retorisch, niet genoeg retorisch / Hendrik de Vries
De sluiswachter van het Getij / Herman van den Bergh
Kunst en getuigenis / Herman van den Bergh
Poëzie van de uitdaging / Karel Jonckheere
Triomf der kunstmatigheid / Ida Gerhardt
Orale poëzie / M. Mok
Bescheiden dichterschap / Han G. Hoekstra
Het vastgevroren ringetje / Pierre Kemp
Humor van een hermetist / Gerrit Achterberg
Poëzie voor de ontploffing / Leo Vroman
Flirt met het collectieve onbewuste / Chr. J. van Geel
Religie van het minimum / Guillaume van der Graft
Non-significatieve poëzie
Geen gouden griffels / Paul Rodenko
Dubbele moraal der bloemlezers / Paul Rodenko
Persoonlijkheden zonder persoonlijkheid / Hans Andreus
Humor der experimentelen / Paul Snoek
Meesterlijk maniërisme / Wilfred Smit

Gestalten tegenover mij; persoonlijke herinneringen
Bert Bakker/ Daamen, Den Haag, 1961
BB Cargo/ De Bezige Bij, Amsterdam, 1975
TER INLEIDING
J. J. SLAUERHOFF
E. DU PERRON
M. TER BRAAK
H. MARSMAN
M. NIJHOFF
WILLEM PIJPER
GERRIT ACHTERBERG
DE ZEVEN FACETTEN VAN A. ROLAND HOLST
DE HUMOR VAN MIJN VRIENDEN
SINT MICHIELSGESTEL OF EEN STUDIE IN VOLKSKARAKTER
HET DORP VAN DE DONDER

De symfonieën van Jean Sibelius

Meulenhoff, Amsterdam, 1962
Eerste deel – Inleiding
Sibelius en Engeland
Sibelius en Finland
Invloeden
Sibelius en Bruckner
Sibelius en Wagner
Modaliteit
Plaatsbepaling
Tweede deel – Elementen
Melodie, zinsbouw, ritme
Thematische verwerking
Harmonie, polyfonie
Klankbeeld
Constructie
Finaleprobleem
Expressie
Derde deel – De symfonieën
Eerste Symfonie
Tweede Symfonie
Derde Symfonie
Vierde Symfonie
Vijfde Symfonie
Zesde Symfonie
Zevende Symfonie

Hoe schrijft men over muziek?
Opstellen over muziek
De Bezige Bij/Nijgh & van Ditmar, 1963
Woord vooraf
Handels rang
Ruispijpen, tolkanen en prestanten (Bach)
Haydns laboratorium
Over de kwartetstijl (Mozart)
Op halve kracht (Mozart)
Synthese der opera (Mozart)
Vrucht van ondogmatische vroomheid (Beethoven)
Een sonate als mythe (Beethoven)
De donkere toon (Beethoven)
Beethoven en Schubert
Schuberts vormzin
Felix Melusinus
Barcarolle met schokjes (Chopin)
De kortstondigheid der Zigeuners (Liszt)
Chromatische vroomheid (Franck)
Drie Bruckner-symfonieën
Naakte muziek (Johann Strausz)
Muziek voor de voeten (Tsjaikofsky)
Rusland en het Westen
De grootheid der kleine meesters (Chabrier)
Monumentale muziek (Janatsjek)
Mahlers Vijfde
Adorno over Mahler
Onsterfelijke ballades (Debussy, Ravel)
De eerste klap is een daalder waard (Strausz)
Max Reger, of de muis in de kaas
Bartóks grootheid
Functionaliteit en constructie (Strawinsky)
Voorwaardelijke homogeniteit (Strawinsky)
Rituele uitdunning (Strawinsky)
De opera’s van Alban Berg
Berg en Schönberg
Ongerichtheid en overgerichtheid (Hindemith)
Musica instrumentalis (Hindemith)
Sluipwegen der welluidendheid (Britten)
Illustratieve verfijning (Britten)
Over toonsoortenkarakteristiek
Over modulatie
Mooie melodieën
Splendeurs et misères van het scherzo
Over het neoclassicisme
Over de sequens met toebehoren
Hoe schrijft men over muziek?
De kamermuziek van Brahms, een onderzoek

DE ZIEKE MENS IN DE ROMANLITERATUUR
Koninklijke Nederlandsche Gist- en Spiritusfabriek, Delft, 1964

DE LEUGEN IS ONZE MOEDER
en andere essays over:
filosofie, psychologie, beeldende kunst, literatuur
Bert Bakker/ Daamen, Den Haag, 1965
De leugen is onze moeder
Het bospad en de Ayrtons
Het persoonlijke schema
De denktrant van C. G. Jung
De fenomenologie van de gevangene
Erotiek in de beeldende kunst
Rembrandt en zijn mensen
De dichters en de fluimen
Het lyrisch beginsel van de roman
Drie tijdromans
Mijn betrekkingen tot Nijgh en Van Ditmar
Van lompen gemaakt
ZESTIEN EENDAGSVLIEGEN
Rode reuzen en witte dwergen
Vroeger de stofzuiger, nu de radio
Wetenschap leert verdraagzaamheid
Spengler en de borrel
Onze polemisten
Rembrandt als tekenaar
Zijn politici dom?
Een regen van Shakespeares
Verontwaardiging en veroordeling
Het Suezkanaal en de Krim
Schrijven is goud
Kan men zijn eigen lot beminnen?
Historische humor
In de hal van de bergkoning
Karel XII tussen de Beieren
Bijdrage tot de levenskunst

De symfonieën van Anton Bruckner 
en ander essays over muziek
De Bezige Bij/ Nijgh & van Ditmar, 1966
De Symfonieën van Anton Bruckner I-X
Het standbeeld Bach
Bach’s Goldbergvariaties
Kijkjes in Girdlestone (Mozart)
Materiële en geestelijke weerstanden (Beethoven)
Ondanks de krullen (Beethoven)
Het pathos der jeugdjaren (Beethoven)
Chopin’s Preludes
Tristan-Symfonie (Wagner)
Tweeërlei invloed (Verdi)
Een nieuwe Brahms
Carmen en de romantiek (Bizet)
Het vermaledijde libretto (Puccini)
Monumentaliteit en breekbaarheid (Mahler)
Twee jubilea (Debussy, Strawinsky)
Elektra’s tovermiddelen (Strausz)
Schönberg’s Magnum Opus: Een openbaring
Bartók’s barbaarse middenperiode
Twee leemten gevuld (Berg)
Kaleidoscoop der blazers (Mozart, Martin)
De grenzen der romantiek
De kanteling der vormen
Ophelderingen
Melodische spoken
De leugen der continuïteit
Muziek en literatuur

Gallische facetten
Bert Bakker/ Daamen, Den Haag, 1968
Heruitgave met aanvullingen: Mycena vitilis, Doorn, 2001
Benjamin Constant en het medelijden
Proust en het algemene
Giono en de groteske
Radiguet en de satire
Simenon en de realiteit
Guy Dupré en het onnatuurlijke
Ernst Jünger en de onhelderheid
Over de historische roman

Het wezen van de angst
De Bezige Bij, Amsterdam, 1968

Verspreide muziekessays (verzamelde muziekessays 10)
Meulenhoff, Amsterdam, 1990
Het ‘programma’ in de muziek. Een psychologisch onderzoek
door Herman Passchier en S. Vestdijk
Verspreide muziekessays
Muzikale verruimtelijking
Kritische aantekeningen
Die jakkerende virtuozen
Het demonische bij Mozart
Nieuwe en nieuwste muziek
Gustav Mahler als emotioneel kunstenaar
Max Reger, bij uitstek Duits componist
Debussy en Ravel
Strawinsky geen tweede Mozart
Muziek en poëzie
Twee Mahlervertolkingen
Bij de dood van Arturo Toscanini
Baudelaire en de muziek
Mahlers twee polen
Mahler in pastei
Matthijs Vermeulen als componist
Bachs Brandenburgse Concerten
Opera’s, balletten en koormuziek
Mijn relaties tot de muziek
Een corne-back en een eerherstel
De grootheid van Edvard Grieg
De vissen en Mahler
Bijlagen
Astrologische beschouwingen over G. Mahler
De waarde van Schumann
Een brief aan minister Cals
Verantwoording
Aantekeningen
Register
Register op de Verzamelde muziekessays