Vestdijkkring

Onder koninklijke belangstelling viert De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde in 2016 haar 250-jarig bestaan. Een snelle rekensom brengt ons terug naar het jaar 1766 waarin deze vereniging van letterkundigen, taalkundigen en historici is opgericht. Welk een traditie moet hier zijn samengebald! De Maatschappij heeft als doelstelling ‘de beoefening van de betreffende disciplines in hun onderlinge samenhang te bevorderen.’
De Maatschappij kent jaarlijks tal van prijzen toe, zij heeft aan de wieg gestaan van de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren en zij organiseert de Huizinga-lezing, die in december in de Leidse Pieterskerk wordt gehouden.
Toen Vestdijk lid werd van de Maatschappij werd hem dat door Du Perron en Ter Braak kwalijk genomen, maar Vestdijk voorzag dat hij in de prijzen zou vallen: 1938 de Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs voor Het vijfde zegel; 1941 Dr. Wijnaendts Francken-prijs voor zijn esssay Albert Verwey en de idee, om in 1964 de kroon op zijn werk te ontvangen met de Prijs voor Meesterschap voor zijn oeuvre. In het juryrapport wordt gesproken over ‘ontzag voor het fenomeen-Vestdijk’.

WvW, 29 september 2016

De door de CPNB georganiseerde uitverkiezing van ‘Het Belangrijkste Boek van Nederland’ is voor Vestdijkfans uitgelopen op een grote teleurstelling. Tegelijkertijd viel hen troost ten deel. Dat De Nieuwe Bijbelvertaling is gekozen tot het belangrijkste boek van Nederland is nog daar aan toe, maar ook varianten zoals De Statenbijbel en Bijbel in gewone taal maken deel uit van de top 20. Vestdijk komt pas binnen op de 151^ste plaats met Terug tot Ina Damman en op plaats 167 vinden we zijn De kellner en de levenden. Bijzonder is wel dat TID nog een keer terugkeert op plaats 195, met een andere editie! Een wonderlijke telling.

De verontwaardiging in het AD van Maarten ’t Hart bij aanvang van de uitverkiezing heeft niet geholpen. Hij vond het onbegrijpelijk dat Vestdijk al niet werd getipt en andere ‘prulboeken’ wel.

Vestdijkianen putten troost uit deze steun en meer nog uit recensies van Gepassioneerd wikken en wegen. Peeters (Vrij Nederland), Fortuin (NRC) en Moll (Het Parool) gingen hierin nog voorafgaand aan de voor Vestdijk zo teleurstellende uitslag, in op zijn ’vergeten status’. Zo schrijft Maarten Moll op 22 september, daags voordat de uitslag van Het Belangrijkste Boek bekend werd gemaakt: ‘Een ding is zeker: de ten onrechte bijna vergeten schrijver Simon Vestdijk schreef dat boek niet.’ Maar evenals Peeters en Fortuin wil hij Vestdijk ‘weer tot leven wekken’. Hij zal dit jaar beginnen met Ivoren Wachters te herlezen, in de lijst op plaats 169 beland.

WvW, 28 september 2016

Mieke nodigde Peter Buwalda zelf uit toen hij in 2012 de Anton Wachterprijs ontving in Harlingen. Intussen heeft Mieke Vestdijk het huis verlaten en is ingetrokken in een verzorgingshuis. Het lege huis aan de Torenlaan in Doorn gaat in de verkoop. Voor Peter Buwalda een buitenkans, hij logeert er een nacht. Meer nog: hij overweegt het te gaan kopen. Is dat wel een goed plan? Hij kijkt naar Vestdijks ‘titanische oeuvre’. Het roept dubbele emoties op: ‘Bewondering dat eerst, maar al snel zak ik weg in heimwee naar de jaren dat Vestdijk van levensbelang was, dat ik hem manisch las. Dan komt er droefheid. De achillishiel van de literatuur is: moeite. Een Mondriaan daar ga je gewoon voor staan. Mahler zet je op, ondertussen schilder je het kastje van oma. Vestdijk vergt concentratie, tijd, afzondering. Wie gaat dat varkentje wassen?’ Gezeten achter de schrijftafel van Vestdijk met zijn attributen erop uitgestald, wil het schrijven niet vlotten en vraagt Buwalda zich af of ‘tussen muren die twintig jaar een medium hebben aanschouwd’, hij wel tot schrijven kan komen?

Sir Edmund/Boeken 17 september 2016, Een huisbewaarder

WvW, 17 september 2016

Vestdijk heeft veel betekend voor de cineast Wim Verstappen (1937-2004). Verstappen verfilmde niet alleen twee romans van Vestdijk, had hij plannen voor andere verfilmingen, ook maakte hij graag gebruik van opvattingen van de schrijver. Uit het nu bij Scorpio Press verschenen boek Analyses op de montagetafel blijkt dat de filmmaker ook in andere opzichten zich in het spoor van Vestdijk bevond. Naast regisseur en scenarist ontpopte Verstappen zich als een scherp analyticus en begenadigd essayist. Bovendien schreef hij in januari 1964 in het blad Skoop een artikel over Vestdijk als cineast. Hierin is Verstappen gefascineerd door Vestdijks opvatting over de antithese tussen roman en film: de roman volgt de lyriek, de film de epiek. Verstappen pikt dit idee op en als hij 22 films op de montagetafel legt, waaronder zijn eigen verfilming Pastorale 1943, komt Vestdijks antithese tussen roman en film goed van pas. Hij legt uit waarom Vestdijk niet letterlijk kon worden verfilmd.
Een bespreking volgt in Vestdijkkroniek #129.

WvW, 16 september 2016