In 1948 verscheen Vestdijks roman Pastorale 1943; dit jaar de roman Pastorale van Stephan Enter. Recensenten schrijven lovend over deze roman, ook Arjan Peters in ‘De finale pastorale’ (de Volkskrant,9-11). Hij zal aarzelend aan het boek begonnen zijn, want hij vreest ‘de zoveelste roman over het benauwde leven in de gereformeerde provincie.’ Een oer-Hollands thema dat decennia lang geliefd was bij veel schrijvers. Denk aan Wolkers, ’t Hart, Siebelink, Treur, Van Essen en Marieke Lucas Rijneveld; allen schreven over hun geloofsafval. Peters vindt het ‘een wandelend cliché’. Gelukkig gaat dat niet op voor de roman van Enter: het is niet ‘de zoveelste roman over het benauwde leven in de gereformeerde provincie.’
Peters ziet de titel van Enters roman als ‘verraderlijk’: ‘Het gaat hier helemaal niet om de beschutting van het rimpelloze Hollandse leventje in de gereformeerde provincie. Pastorale markeert, evenals Pastorale 1943 van Simon Vestdijk, het afscheid van het titelwoord.’
WvW, 10 november 2019