Vestdijkkring

Grote schrijvers, dat zijn wel te verstaan Nobelprijswinnaars voor literatuur, pieken rond het 0,57 deel van hun leven. Dit heeft een Rotterdamse hoogleraar econometrie onderzocht op basis van analyse van de juryrapporten. Voor de Nobelprijslaureaten betekent dit dat hun literaire piek rond het 44e levensjaar ligt. Als dit onderzoek van de professor hout snijdt, dan biedt het achteraf een mogelijke verklaring waarom Simon Vestdijk de prijs is ontgaan.  Uitgaande van 44 jaar, de gemiddelde ‘0,57ste leeftijd’ van de Nobelprijswinnaars, zat Vestdijk in een schrijversdip. Hij was namelijk in zijn 44e en 45e levensjaar deels in Duitse handen. Zeker is dat Vestdijk in die periode –ook kort na zijn vrijlating- meer dichter dan schrijver was. Zo schreef hij op 29 oktober 1943 aan Willem Pijper: ‘Mijn laatste roman ligt al weer 2 jaar terug; in Gestel kon ik, zonderling genoeg, dit vak niet bedrijven. God weet, ben ik ’t verleerd!’ Bedenk daarbij dat Vestdijks dichtwerk in het buitenland onbekend, want onvertaald was.

Volgens de nauwkeuriger berekening moet de piek van Vestdijks literaire kunst liggen bij 41 jaar want hij is 72 jaar geworden (0.57×72). Wat schreef Vestdijk toen hij 41 jaar oud was? Als dichter Klimmende legenden en Water in zicht (mooie werken, daar niet van); als romanschrijver De zwarte ruiter en Rumeiland. Naar onze maatstaven geen ‘kroonjuwelen’ in zijn roman-oeuvre, maar natuurlijk wel boeken voor de Vestdijkliefhebbers.

Wilbert van Walstijn, 17 maart 2014

Na de bloemlezingen van Joost Zwagerman over korte en lange verhalen, over essays, scoort Vestdijk opnieuw maximaal in een nieuwe bloemlezing, nu van Ronald Giphart over Nederlandse coming of age literatuur in honderd verhalen (Prometheus). De bloemlezer eert Vestdijk bewust met fragmenten uit twee romans. Alleen Arnon Grunberg komt ook twee keer voor, één keer in de gedaante van Marek van der Jagt. Giphart licht zijn keuze in de inleiding toe: ’Eén schrijver staat er bewust met twee bijdragen in. Een bevriende leraar Nederlands uit Middelburg vertelde me, tot ons beider ontzetting, dat Simon Vestdijk door zijn leerlingen niet meer uit vrije wil wordt gelezen. Wat een gemis. Vestdijk heeft twee óók iconische coming of age-romans geschreven, waartussen ik geen keuze kon en wilde maken: Terug tot Ina Damman en Ivoren Wachters. Boeken die mij mijn jeugd door hebben gesleept’.

WvW, 8 maart 2014

‘De literatuur zit vol verhalen over personages die in de onderwereld zijn afgedaald en die daaruit teruggekeerd zijn’, zo opent Hélène van Coppenolle haar scriptie ter verkrijging van de master literatuurwetenschap aan de KU Leuven. Vooral voor Simon Vestdijk blijkt ‘de topos van de hellevaart een bijzondere rol te spelen’. Hellevaarten zijn ruim vertegenwoordigd zowel in poëzie als in proza. Zij moet zich beperken tot bestudering van het motief van de hellevaart in een drietal romans: Meneer Vissers hellevaart, De kellner en de levenden, De koperen tuin. Afsluitend komt zij tot een vergelijking van de onderzochte romans vanuit verschillende gezichtspunten. Samenvattend concludeert zij dat MVH een beschrijving geeft van ‘een dagelijkse en psychologische hel’; in de KL treffen we een ‘parodiërende herschrijving van de apocalyptische hellevaart’ aan, terwijl KT als ’een travestie van de Orphische hellevaart’ kan worden gelezen.

WvW, 5 maart 2014