Avontuur met Titia

I

In de vorige Vestdijkkroniek is aandacht besteed aan Avontuur met Titia, de brievenroman die Vestdijk samen met Jet van Eyk schreef. Het toeval wil dat Jet Steinz bij dezelfde roman uitkwam voor haar onlangs verschenen bloemlezing P.S. Van liefdespost tot hatemail: De 150 opmerkelijkste Nederlandse brieven. Eén van de uitverkoren brieven is de zevende brief, die Maarten Smallandt (Vestdijk) schreef aan Titia Breulese (Jet van Eyk). De brief gaat vergezeld van een foto van Vestdijks manuscript waaruit is op te maken dat deze nogal verschilt van de uiteindelijke versie.

WvW, 8 november 2019


Symposium Vestdijk, Rembrandt en beeldende kunst


De knipoog-afbeelding van Paul Dentz als blikvanger voor onze bijeenkomst (2 november) veronderstelt raakvlakken tussen Simon Vestdijk en Rembrandt. Beeldende kunst speelt sowieso bij Vestdijk een belangrijke rol in gedichten, verhalen, romans en essays. Opmerkelijk: Rembrandt ontbreekt in géén van die genres. Beide kunstenaars brachten een groot oeuvre tot stand, beide hebben in hun werk veel aandacht voor zichzelf, Rembrandt in zelfportretten, Vestdijk in zijn autobiografische Anton Wachterreeks, en naar eigen zeggen ook in alle ik-personages.

Anton Korteweg

Voor Vestdijk geldt de eenheid van de kunsten. Dat verklaart waarom in zijn werk beeldende – maar ook toonkunst- diep zijn doorgedrongen. Kunstenaars beziet hij als getuigende voyeurs.  Vestdijk schreef ruim honderd ‘beeldgedichten’, gedichten naar een schilderij, tekening, ets, sculptuur of foto. De dichtbundel Rembrandt en de engelen is hiervan een fraai voorbeeld. De ontstaansgeschiedenis van de bundel en de eigenaardigheden ervan werden door oud-directeur van het Literatuurmuseum –en zelf dichter- Anton Korteweg op de voet gevolgd. De gedichten ‘Lezende Titus’, ‘Saul en David’ en ‘Zelfportret’ dat in het Wallraf Museum in Keulen hangt boeiden hem het meest.

Eleonore van Sloten

 

Vestdijk schreef drie essays die geheel aan Rembrandt zijn gewijd. Het eerste over het schilderij ‘De Poolse ruiter’ dateert uit 1946. In 1956 volgden twee andere essays. Eén kort essay over ‘Rembrandt als tekenaar’ werd besproken door Leonore van Sloten, werkzaam als conservator in het Rembrandthuis. Het bezit een ruime collectie tekeningen en etsen. Zij besprak het essay lovend. Vestdijk neemt het niet alleen op voor de tekenaar, maar ook voor de onderbelichte etser. Vestdijk vindt Rembrandts tekeningen ‘spontaner’, maar de etsen ‘monumentaler’. Van Sloten kon dit oordeel wel waarderen.

Epco Runia

Dit Rembrandtjaar ter herdenking van de 350ste sterfdag van de meester opende in het Rembrandthuis met een tentoonstelling over Rembrandt’s Social Network. Epco Runia, hoofd collectie van het Rembrandthuis, deed hiervoor onderzoek naar Rembrandts sociale netwerk. De rebelse schilder blijkt veel, heel veel mensen uit zijn sociaal netwerk te hebben geschilderd, ook familieleden die toen ‘bloedvrienden’ werden genoemd. In een opstel over ‘Rembrandt en zijn mensen’ telt Vestdijk het aantal ‘koppen’ dat op drie groepsportretten voorkomen, De Nachtwacht, De anatomische les en De Staalmeesters (31+9+6). Genoeg voor Vestdijk om te concluderen dat Rembrandt een ‘mensenschilder’ is. Runia vindt het een verrassende invalshoek. Maar toch mondde zijn voordracht uit in een botsing tussen de literator en de kunsthistoricus. Vestdijk vindt hij een goed observator, met verrassende invalshoeken maar zijn subjectieve waardeoordelen (gezichten als wassen beelden) zijn voor hem als de kunsthistoricus niet te volgen.

In de eerstvolgende Vestdijkkroniek volgt meer over de voordrachten van de inleiders.

WvW, 5 november 2019


Schrijvershuizen

Haarlem moet je zien is een boekje op ansichtkaart formaat. Sak van den Boom tekende 103 schrijvershuizen in Haarlem. Iedere pentekening wordt voorzien van een korte beschrijving van het pand en een karakteristiek van desbetreffende schrijver, die hij ook nog eens in een fijn tekeningetje heeft geportretteerd. Grootvader schreef boeken over gymnastiekonderwijs. Schagchelstraat 31, het pand waar grootvader Vestdijk sportschool had, is mooi afgebeeld, Vestdijk zelf kijkt je glimlachend aan.

FH, 31 oktober 2019


‘Zelfs voor zijn doen maakte hij vaart’

Daags voor 17 oktober, de geboortedag van Simon Vestdijk, publiceert Thomas Heerma van Voss het artikel ‘Het onderbroken misdaadverhaal van Simon Vestdijk.’ Het is te lezen op de website van het Literatuurmuseum.
Van Vestdijk is zijn hoog werktempo bekend, maar de vier cahiers met het manuscript van de roman De onmogelijke moord en het essay ‘Muziek en literatuur’ tonen aan dat in 1964 Vestdijk ‘zelfs voor zijn doen haast maakte.’ Bovendien kon hij zijn aandacht verdelen over verschillende projecten. Uit het archiefonderzoek dat Heerma van Voss verrichtte, blijkt dat Vestdijk op 22 oktober aan de misdaadroman begint en deze op 13 november voltooit op pagina 305. Maar in het vierde cahier gebeurt iets opmerkelijks: de roman wordt onderbroken door het essay ‘Muziek en literatuur’. De onderbreking duurt slechts een dag, want dan is het essay af. De boodschap is: ‘trefzeker’ uitgeschreven: muziek is krachtiger dan literatuur. Hierna herneemt Vestdijk weer zijn roman.
Heerma de Vos vindt de cahiers ‘interessant omdat ze een indringende illustratie vormen van Vestdijks werktempo en zijn betrokkenheid bij verschillende onderwerpen en stijlen. Alsof hij geen seconde wilde verspillen of wachten. Alsof hij deze woorden eigenlijk al in zijn hoofd had en alleen nog in een moeiteloze beweging hoefde uit te schrijven.’ Een mooie afsluiting van een inkijkje.

WvW, 16 oktober 2019


Paul Witteman is prettig dweperig van aard

‘Ik ben dweperig van aard. Als ik een boek goed vind dan ga ik meteen alles van die schrijver kopen, ook als ik zeker weet dat ik die boeken nooit ga lezen, want ik vind dat je het op zijn minst allemaal moet hébben. Simon Vestdijk is een schrijver van wie ik bijna alles heb gelezen. Misschien heeft het met zijn muzikaliteit te maken dat ik van zijn werk houd. Vestdijk was namelijk een heel muzikale man; hij heeft veel geschreven over Bach. Er zijn mensen die zeggen dat hij saai is, maar ik vind hem juist heel erg geestig. Kind tussen vier vrouwen is misschien wel zijn beste boek, al zijn De kellner en de levenden en Op afbetaling ook erg mooi´.

Dit zegt Paul Witteman (72) in het interview van Nick Muller met hem voor HP/De Tijd (oktober 2019). Witteman is thans presentator van het tv-programma Podium Witteman op de zondagavond. Zijn fascinatie voor Bach is er nog altijd, zo is te merken. Schrijversobsessies zijn kennelijk van kortere duur. Die duren ‘vaak een paar jaar en dan is het helemaal over’, merkt hij nog op. Nu is Tommy Wieringa in zijn gunst. Er komen nog enkele schrijvers voorbij… nou ja, hij blijft lezen en is Vestdijk toch nog niet vergeten.

WvW, 4 oktober 2019


Kalender:

Warning: Undefined array key "categorie" in /customers/9/c/4/vestdijk.com/httpd.www/wp-content/themes/vestdijk/lib/PWS_Calendar.php on line 62
september 2024
M D W D V Z Z
« aug    
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
30  

Categorieën