In de Vestdijkkroniek #134 en ook op deze website verscheen een vragenformulier om uw mening te peilen over wat te doen tegen de brede ontlezing. In de media is het onderwerp moeilijk te negeren. De overheid laat er onderzoek naar doen. Klassiekers worden gepopulariseerd om het tij te keren. Om het verschijnsel te bevestigen hoor of lees je vaak in de media dat ‘zelfs’ Simon Vestdijk niet meer gelezen wordt. Moeten klassiekers nog wel (verplicht) gelezen worden? Christiaan Weijts gooide een steen in de vijver: ‘Fuck de canon, lezen is vrijheid.’ Leeft het debat ook onder de leden van de Vestdijkkring?
Uitgangspunt in het vragenformulier was de tegenstelling tussen twee vrouwen die hiermee de publiciteit hadden gezocht. Maria Mathijsen is om; zij is gezien de ontwikkelingen nu voor popularisering van klassieke boeken: ‘Liever een luie lezer dan geen lezer. Hertalen mag!’ Sylvia Witteman begrijpt haar goede bedoelingen, maar vreest een negatief effect: lezers raken ontgoocheld en vragen zich na hertaling af waarom een schrijver ooit beroemd was.
De animo voor de vragenlijst bleek onder onze lezers/volgers teleurstellend laag, zeven ingevulde formulieren werden ingestuurd. Slechts vier van hen waren lid van de Vestdijkkring! Te weinig om er iets zinnigs over te kunnen zeggen. Het is alleen uit respect naar degenen die het formulier wel hebben ingevuld dat hier een korte impressie gegeven wordt van de reacties.
Het standpunt van Mathijsen en Witteman houden elkaar bijna in evenwicht: vier zijn voor Witteman, drie voor Mathijsen.
Onder de mogelijke vormen van popularisering scoren inkorten en illustreren gemiddeld het laagst, gevolgd door hertalen; het hoogst scoren verfilming en tv-spel. Hertalen neemt een middenpositie in, ook als men hierover een verwachting uitspreekt over hoe dit bij schoolgaande jeugd zou vallen. De scores bij inkorten, hertalen, verstrippen en illustreren lopen wel meer uiteen. Voor één respondent blijken deze vormen ‘onbespreekbaar’. Een ander bindt hertalen aan een strikte voorwaarde: ‘het is alleen toegestaan, zoals bij een vertaling vanuit een oorspronkelijke taal naar een andere taal. Het gaat niet om versimpeling, maar om vertaling naar eigen(tijdse) taal.’
Titels die voor hertaling worden genoemd zijn: De kellner en de levenden, Terug tot Ina Damman, Meneer Visser’s hellevaart, De koperen tuin. Voor de meest gewaardeerde vorm van popularisering (verfilming) worden de volgende titels aangedragen: De vuuraanbidders, Het vijfde zegel, Rumeiland, De kellner en de levenden, Iersche nachten, Aktaion.
Wilbert van Walstijn, 5 januari 2020