Wendy Burke onderzocht hoe de bezetting van de Duitsers van Nederland in de Tweede Wereldoorlog in Nederlandse films is gerepresenteerd. De zeven geanalyseerde films verschenen in de periode 1960-1980. De overval kwam in 1962 in roulatie en De aanslag in 1986. De andere geanalyseerde films kwamen tussentijds uit, waaronder Pastorale 1943. Als toegift bekeek de onderzoekster, werkzaam aan King’s College London, de film Zwartboek uit 2006.
Onderzocht werden hoe onderwerpen als het vijandbeeld, Nederlandse identiteit, het leven onder de bezetter en verzet en collaboratie in de films worden weergegeven. Direct na de oorlog was er nog een ‘romantisch beeld’ als een mythe van massaal verzet tegen de Duitse bezetter, maar in Soldaat van Oranje (1977) begint dat al te kantelen en een jaar later in Pastorale 1943 wordt dit doorgezet: Deze film opent met een voice-over waarin gezegd wordt dat het verhaal gaat over ‘een volk dat een aardig volk is omdat het weinig helden kent.’ Het verzet, het vijandbeeld (er zijn ook goede Duitsers), de Nederlandse collaboratie (nagenoeg gelijk aan het verzet) kantelden steeds meer in films die volgden. Het heldendom slinkt.
Wendy Burke, Images of occupation in Dutch film: Memory, Myth, and the Cultural Legacy of War, 262 pagina’s.
WvW, 27 oktober 2017