Op zaterdag 10 september openbaarde zich een bijna Vestdijkiaanse paradox tussen twee inleiders, een man en een vrouw, die in de Openbare Bibliotheek spraken bij de presentatie van de nieuwe bundel Gepassioneerd wikken en wegen; essays en kritieken van S. Vestdijk.
Vol lof was de uit Estland afkomstige schrijfster Sana Valiulina. Haar bewondering voor Vestdijk gaat zelfs zo ver dat zij haar favoriete verhaal De oubliette in het Russisch vertaalde. Hierin offert de machthebber Hugo levens om zelf de staat van onsterfelijkheid te bereiken. Sana Valiulina herkende in hem onmiddellijk een Stalin-figuur, een machthebber bij uitstek. Meer nog: voor haar is Vestdijk ‘een Russische schrijver met zijn diep filosofische vragen’. In Vestdijk ziet zij een ‘klassieke schrijver’ omdat hij tot de auteurs behoort die ’in elk willekeurig tijdperk ons iets te zeggen heeft.’
Hoe anders kijkt Daniël Rovers tegen Vestdijk aan. Voor hem bestaat het oeuvre van Vestdijk eigenlijk maar uit één roman: Terug tot Ina Damman, waarin de ontluikende liefde zo machtig aanwezig is. In ander werk van Vestdijk stoort Rovers zich nogal aan de ongelijkwaardigheid, de veelal ongelijke verdeling van macht tussen man en vrouw. Vestdijk schreef naar zijn smaak, vooral ‘jongensboeken’. Het verschijnen van de bloemlezing met verspreide essays bracht Daniël Rovers een bekend opstel in herinnering van Kees Verheul, waarin hij de literaire smaak van Vestdijk als ‘zijn grootste talent’ aanwijst. Rovers waardeert Vestdijks ‘scherpte, eerlijkheid en eruditie’ die uit zijn kritieken blijkt.
De tegenstelling tussen beide schrijvers werd verzoenend overbrugd door het optreden van Dick Vestdijk die een toelichting gaf op een door hem samengestelde expositie uit de enorme collectie grammofoonplaten van Vestdijk, tot 15 oktober op de vierde verdieping te zien in de Centrale OBA. Nu het huis in Doorn verlaten is en een andere bestemming krijgt zoekt de familie Vestdijk een goed onderkomen voor de unieke platencollectie. Van een van de platen, een Sondisko opname met muziek van de componist Herman Mulder, neef van Vestdijk, liet hij een geluidfragment horen. Muziek verbroedert… maar bij de het drankje achteraf ging het vooral over krachtige vrouwen in enkele romans van Vestdijk: De nadagen van Pilatus, Rumeiland en Een alpenroman.
WvW, 11 september 2016
Op de website De bibliotheek / Literatuurplein verscheen op 13 september een bespreking van de nieuwe bloemlezing door Jef van Gool.