Vestdijkkring

Hoeveel mooier kan het zijn dat je op de 126^e geboortedag van je favoriete schrijver een dergelijke bijeenkomst hebt? Op een historische plek, want Simon Vestdijk bracht in de toenmalige Polizeigefängnis Scheveningen bijna zes weken in gevangenschap door: van 24 januari tot 26 februari 1943, cel 412. Deze strafgevangenis had tijdens de Duitse bezetting de geuzennaam ‘Oranjehotel’. Het Herinneringscentrum Het Oranjehotel is nu een onderdeel van de huidige Scheveningse gevangenis, samen met onder andere de gevangenis van de Verenigde Naties.

Het maximaal toegestane aantal van 35 bezoekers was snel gehaald. In zijn welkomstwoord ging voorzitter van de Vestdijkkring Hans van Velzen uiteraard in op het verblijf van Vestdijk hier. In romanvorm heeft hij deze ervaringen verwerkt in Pastorale 1943. Daarnaast heeft Vestdijk op 9 december 1945 een voordracht gehouden over de gevangenishoofdstukken uit deze roman. Uit de bewaard gebleven voordracht las secretaris Roel Jonker een aantal fragmenten voor. Daarna vertelde directeur Anke van der Laan over het Herinneringscentrum zoals dat sinds 2019 functioneert.

Natuurlijk was het echte ‘hoogtepunt’ van de bijeenkomst de bezichtiging van het Oranjehotel. Nog slechts één cel, Doodencel 601, is in de oorspronkelijke staat van die oorlogsjaren te zien. En je schrikt van de grootte, en het besef dat men daar soms maanden doorbracht, meestal met meerdere mensen, verdacht van zwendel of verzet. Maar ook Joden, Roma en Sinti zaten daar in afwachting van hun meestal bittere lot. Meer dan 25.000 mensen hebben in het Oranjehotel vastgezeten; van circa 5000 mensen is bekend wie dat waren. Zeker 250 gevangenen zijn geëxecuteerd op de Waalsdorpervlakte.

Na de oorlog heeft de gevangenis nog tot 2009 gefunctioneerd; toen is het gebouw gesloten vanwege onveiligheid (brandgevaar).

In zijn uitputtende boek Het Oranjehotel (2019), door Bas von Benda-Beckmann, zo vertelt Vestdijkkenner Wilbert van Walstijn, stelt de auteur dat hij geen schrijver kent die zó goed de sfeer van het Oranjehotel heeft beschreven als Simon Vestdijk. Voor de leden van de Vestdijkkring is dat op zich geen verrassing; het geeft aan hoe intensief Vestdijk zijn gedwongen verblijf heeft ervaren.

Een uitgebreider verslag van deze zeer bijzondere en indrukwekkende bijeenkomst verschijnt in Vestdijkkroniek 145, in maart 2025.

LW, 22 oktober 2024

Hier enkele foto’s van de najaarsbijeenkomst op 17 oktober in het “Oranjehotel” te Scheveningen.
In deze gevangenis, nu een nationaal monument en museum, verbleef Vestdijk zes weken in 1943.

Welkomstwoord door Hans van Velzen, voorzitter van de Vestdijkkring	Secretaris Roel Jonker citeert Vestdijk uit een voordracht over zijn gevangenschapsperiode.
Directeur van het museum, Anke van der Laan	Rondleiding langs de cellen
	De bewaard gebleven cel 601. Vestdijk moest zo’n cel met nog drie gevangenen delen.

HT, 17 oktober 2024 (bijgewerkt op 20-10-2024 met foto’s van Hans van Kooten)

Aan de leden van de Vestdijkkring,

Graag wijzen wij u op de najaarsbijeenkomst van de Vestdijkkring op 17 oktober 2024 in het Oranjehotel in Scheveningen. Alle informatie over deze middag vindt u in de bijlage. Wanneer u van plan bent deze middag bij te wonen, vergeet dan niet u bij de secretaris op te geven met de vermelding of u in het bezit bent van een museumjaarkaart.

Met vriendelijke groet, namens het bestuur van de Vestdijkkring,

Roel Jonker,
secretaris

Bijlage: VK Uitnodiging najaarsbijeenkomst 2024

RJ, 31 augustus 2024

De Vestdijkkring treurt om het verlies van Wim Hazeu, biograaf van Simon Vestdijk en prominent lid van de Vestdijkkring.

Wim Hazeu was van jongs af aan een groot liefhebber van het werk van Simon Vestdijk en verzamelde al zijn boeken in 1^e druk uitgaven.

Na drie biografieën over Achterberg, Slauerhoff en Escher publiceerde hij in 2005 zijn veel geprezen biografie over Simon Vestdijk waarop hij ook promoveerde aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Hij kreeg het vertrouwen en de medewerking van Mieke Vestdijk en kon daardoor beschikken over veel eerder nog niet gebruikte bronnen zoals de briefwisselingen met Henriëtte van Eyk en Willem Brakman, de ongepubliceerde herinneringen van vader Vestdijk en een dagboek van diens vrouw.

Later publiceerde hij ook een keuze uit de briefwisseling met Henriëtte van Eyk  in de prachtige uitgave “Wij zijn van elkaar” en tot op heden in de gelijknamige  serie in de Vestdijkkroniek.  Daarvoor moest hij het moeilijk leesbare handschrift van Vestdijk ontcijferen. Een enorme klus en hij was de enige die dat kon.

Aan de Kroniek heeft hij veel jaren zijn medewerking verleend met adviezen, bijdragen en fotomateriaal.

In 2023 verzorgde hij de eindejaarsuitgave van de Vestdijkkring : “Ik sta helemaal niet op een voetstuk” De boekenrecensent S. Vestdijk. De briefwisseling met Ben Stroman, redacteur van het Algemeen Handelsblad.

Ook leverde hij vrijwel standaard een bijdrage aan de tweejaarlijkse symposia van de Vestdijkkring, de laatste keer nog in 2023 bij het symposium “Vestdijk en de geschiedenis” waar hij de inleiding verzorgde. Hij was toen al niet meer in staat om zelf aanwezig te zijn maar verzorgde zijn erudiete inleiding via een in zijn werkkamer opgenomen filmpje.

Voor al zijn werk en inzet om het werk en leven van Simon Vestdijk onder de aandacht te brengen van een groot lezerspubliek ontving hij in 2012 de zevende Ina Dammanprijs.

Zijn Ina Dammanlezing sloot hij af met het volgende citaat van Vestdijk uit de roman De arme Heinrich: “Men weet nooit iets. Het leven is te vlug, te ongrijpbaar. Alleen in een roman weet men de dingen, vandaar ook dat men er prijzen voor krijgt”.

De Vestdijkkring is Wim Hazeu grote dank verschuldigd, niet alleen voor al zijn inzet en bijdragen maar ook voor zijn collegialiteit en vriendschap.
Wij gedenken hem met grote warmte en respect.

In 2025 zou de redactie van de Vestdijkkroniek een Hazeu-special uitbrengen ter gelegenheid van zijn 85^ste verjaardag. Dat wordt nu een herdenkingsnummer.

Hans van Velzen – voorzitter Vestdijkkring.
6 juli 2024

Tijdens de algemene ledenvergadering op 16 maart heeft het bestuur van de Vestdijkkring bekend gemaakt wie de winnaar is van de Ina Dammanprijs 2024. Het bestuur is verheugd dat er sinds lange tijd weer een studie over Vestdijk was ingestuurd en dat die het, na grondige bestudering, alleszins waard bleek om bekroond te worden. Winnaar is Siep Kooi met zijn boek Slotakkoorden bij Simon Vestdijk. Uitgegeven bij Elikser, Leeuwarden, december 2023.

Siep Kooi bracht zijn jeugdjaren door in Franeker (het Driehuizen uit de Anton Wachter-romans waar Ina Damman, de onbereikbare muze van Anton, woonde) en was al vroeg gefascineerd door het werk van Simon Vestdijk. Hij ontdekte dat er in de literatuurwetenschap weinig aandacht aan de laatste zinnen van romans werd besteed en besloot de slotzinnen in het werk van Vestdijk te onderzoeken. Vanwege het muzische karakter noemde hij ze ‘slotakkoorden’. Door de eindteksten hardop te lezen ontdekte hij in klank en ritme van deze melodieuze zinnen het in proza gevatte poëtische potentieel van Vestdijk. Hij noteerde diens proza in dichtvorm en voorzag deze ‘gedichten’ van titels. Aldus werd poëtisch proza tot prozaïsche poëzie getransformeerd.

Siep Kooi werkte dit gegeven uit, hetgeen resulteerde in een nieuwe kijk op de romans van Vestdijk. Met zijn boek hoopt hij Simon Vestdijk opnieuw op de kaart te zetten en een verrassend perspectief te bieden voor een nieuwe generatie Vestdijklezers. Wat het bestuur van de Vestdijkkring betreft is hij daar volledig in geslaagd en is hij de terechte winnaar van de Ina Dammanprijs 2024.

Op 22 juni vindt in Harlingen tijdens een Literair Festival de uitreiking plaats van de tweejaarlijkse Ina Dammanprijs. Ook wordt die dag de Anton Wachterprijs 2024 uitgereikt. Meer informatie over het programma vindt u te zijner tijd op de website.

HvV/RJ, 18 maart 2024