De leerstoel Literatuur & Geneeskunde aan het VUmc hield op 21 september 2019 een symposium over schrijvende dokters. De voordracht over ‘De zelfontleding van S. Vestdijk‘ is gepubliceerd in de Vestdijkkroniek #135. Verschillende personen hebben gevraagd deze lezing ook digitaal beschikbaar te stellen. Dit is mogelijk via de indexpagina’s van de kroniek.
WvW, 9 maart 2020
De algemene ledenvergadering van de Vestdijkkring wordt gehouden op zaterdag 4 april 2020 om 13.30 uur. Locatie: Forumzaal zesde etage, Openbare Bibliotheek Amsterdam, Oosterdokskade 43.
Na een korte pauze zal om 15.00 uur het inhoudelijk programma volgen. Nico Keuning zal in een lezing van ongeveer een uur spreken over zijn onlangs uitgekomen biografie Een ongeneeslijk heimwee, leven en werk van Willem Brakman. In zijn lezing, getiteld De relatie tussen Simon Vestdijk en Willem Brakman, zal Keuning extra aandacht schenken aan de contacten tussen Willem Brakman en Simon Vestdijk.
De stukken voor de vergadering (in pdf-formaat):
VK agenda 4 april 2020
VK Jaarplan 2020
VK Jaarverslag 2019
VK verslag 30 maart 2019
VK Jaarrekening en Begroting 2019-2020
RJ, 19 februari 2020 (bijgewerkt 22 en 25 februari 2020)
In de Vestdijkkroniek #134 en ook op deze website verscheen een vragenformulier om uw mening te peilen over wat te doen tegen de brede ontlezing. In de media is het onderwerp moeilijk te negeren. De overheid laat er onderzoek naar doen. Klassiekers worden gepopulariseerd om het tij te keren. Om het verschijnsel te bevestigen hoor of lees je vaak in de media dat ‘zelfs’ Simon Vestdijk niet meer gelezen wordt. Moeten klassiekers nog wel (verplicht) gelezen worden? Christiaan Weijts gooide een steen in de vijver: ‘Fuck de canon, lezen is vrijheid.’ Leeft het debat ook onder de leden van de Vestdijkkring?
Uitgangspunt in het vragenformulier was de tegenstelling tussen twee vrouwen die hiermee de publiciteit hadden gezocht. Maria Mathijsen is om; zij is gezien de ontwikkelingen nu voor popularisering van klassieke boeken: ‘Liever een luie lezer dan geen lezer. Hertalen mag!’ Sylvia Witteman begrijpt haar goede bedoelingen, maar vreest een negatief effect: lezers raken ontgoocheld en vragen zich na hertaling af waarom een schrijver ooit beroemd was.
De animo voor de vragenlijst bleek onder onze lezers/volgers teleurstellend laag, zeven ingevulde formulieren werden ingestuurd. Slechts vier van hen waren lid van de Vestdijkkring! Te weinig om er iets zinnigs over te kunnen zeggen. Het is alleen uit respect naar degenen die het formulier wel hebben ingevuld dat hier een korte impressie gegeven wordt van de reacties.
Het standpunt van Mathijsen en Witteman houden elkaar bijna in evenwicht: vier zijn voor Witteman, drie voor Mathijsen.
Onder de mogelijke vormen van popularisering scoren inkorten en illustreren gemiddeld het laagst, gevolgd door hertalen; het hoogst scoren verfilming en tv-spel. Hertalen neemt een middenpositie in, ook als men hierover een verwachting uitspreekt over hoe dit bij schoolgaande jeugd zou vallen. De scores bij inkorten, hertalen, verstrippen en illustreren lopen wel meer uiteen. Voor één respondent blijken deze vormen ‘onbespreekbaar’. Een ander bindt hertalen aan een strikte voorwaarde: ‘het is alleen toegestaan, zoals bij een vertaling vanuit een oorspronkelijke taal naar een andere taal. Het gaat niet om versimpeling, maar om vertaling naar eigen(tijdse) taal.’
Titels die voor hertaling worden genoemd zijn: De kellner en de levenden, Terug tot Ina Damman, Meneer Visser’s hellevaart, De koperen tuin. Voor de meest gewaardeerde vorm van popularisering (verfilming) worden de volgende titels aangedragen: De vuuraanbidders, Het vijfde zegel, Rumeiland, De kellner en de levenden, Iersche nachten, Aktaion.
Wilbert van Walstijn, 5 januari 2020
Na zijn artsexamen te hebben afgelegd, neemt Simon Vestdijk her en der praktijken waar van huisartsen. Een brief van Mick de Vries, oud-studiegenoot van Vestdijk en vriend die als arts werkzaam is in Soerabaya, doet Vestdijk uiteindelijk besluiten zich aan te melden als scheepsarts op de Kota Inten. De reis gaat van Rotterdam naar Oost-Indië en terug.
Vader Vestdijk heeft de brieven, die zijn zoon naar huis stuurde gedurende zijn goed betalende dienstverband als scheepsarts, omgewerkt tot een epos op rijm. Het origineel is opgetekend in een schoolschriftje dat in het bezit is van het Literatuurmuseum. Het is niet eerder gepubliceerd.
Flip Hammann heeft het in een monografie nu bezorgd en voorzien van een inleiding en verantwoording. Hij stelt vast dat vader Vestdijk geen groot dichter was, maar ‘gaande zijn dichtwerk wordt zijn toon losser en lezen we leuke passages en curieuze details.’
Een leuk kerst/nieuwjaarsgeschenk voor leden van de Vestdijkkring, maar voor belangstellenden te bestellen, door overmaking van:
€10,-, (€7,50 voor leden) naar Vestdijkkring, reknr. NL 21INGB0002652301 ovv, Epos, uw naam adres.
WvW, 25 december 2019
(correcties HT, 13-01-2020: prijs inclusief porto, en rekeningnummer)
De knipoog-afbeelding van Paul Dentz als blikvanger voor onze bijeenkomst (2 november) veronderstelt raakvlakken tussen Simon Vestdijk en Rembrandt. Beeldende kunst speelt sowieso bij Vestdijk een belangrijke rol in gedichten, verhalen, romans en essays. Opmerkelijk: Rembrandt ontbreekt in géén van die genres. Beide kunstenaars brachten een groot oeuvre tot stand, beide hebben in hun werk veel aandacht voor zichzelf, Rembrandt in zelfportretten, Vestdijk in zijn autobiografische Anton Wachterreeks, en naar eigen zeggen ook in alle ik-personages.
Anton Korteweg
Voor Vestdijk geldt de eenheid van de kunsten. Dat verklaart waarom in zijn werk beeldende – maar ook toonkunst- diep zijn doorgedrongen. Kunstenaars beziet hij als getuigende voyeurs. Vestdijk schreef ruim honderd ‘beeldgedichten’, gedichten naar een schilderij, tekening, ets, sculptuur of foto. De dichtbundel Rembrandt en de engelen is hiervan een fraai voorbeeld. De ontstaansgeschiedenis van de bundel en de eigenaardigheden ervan werden door oud-directeur van het Literatuurmuseum –en zelf dichter- Anton Korteweg op de voet gevolgd. De gedichten ‘Lezende Titus’, ‘Saul en David’ en ‘Zelfportret’ dat in het Wallraf Museum in Keulen hangt boeiden hem het meest.
Eleonore van Sloten
Vestdijk schreef drie essays die geheel aan Rembrandt zijn gewijd. Het eerste over het schilderij ‘De Poolse ruiter’ dateert uit 1946. In 1956 volgden twee andere essays. Eén kort essay over ‘Rembrandt als tekenaar’ werd besproken door Leonore van Sloten, werkzaam als conservator in het Rembrandthuis. Het bezit een ruime collectie tekeningen en etsen. Zij besprak het essay lovend. Vestdijk neemt het niet alleen op voor de tekenaar, maar ook voor de onderbelichte etser. Vestdijk vindt Rembrandts tekeningen ‘spontaner’, maar de etsen ‘monumentaler’. Van Sloten kon dit oordeel wel waarderen.
Epco Runia
Dit Rembrandtjaar ter herdenking van de 350ste sterfdag van de meester opende in het Rembrandthuis met een tentoonstelling over Rembrandt’s Social Network. Epco Runia, hoofd collectie van het Rembrandthuis, deed hiervoor onderzoek naar Rembrandts sociale netwerk. De rebelse schilder blijkt veel, heel veel mensen uit zijn sociaal netwerk te hebben geschilderd, ook familieleden die toen ‘bloedvrienden’ werden genoemd. In een opstel over ‘Rembrandt en zijn mensen’ telt Vestdijk het aantal ‘koppen’ dat op drie groepsportretten voorkomen, De Nachtwacht, De anatomische les en De Staalmeesters (31+9+6). Genoeg voor Vestdijk om te concluderen dat Rembrandt een ‘mensenschilder’ is. Runia vindt het een verrassende invalshoek. Maar toch mondde zijn voordracht uit in een botsing tussen de literator en de kunsthistoricus. Vestdijk vindt hij een goed observator, met verrassende invalshoeken maar zijn subjectieve waardeoordelen (gezichten als wassen beelden) zijn voor hem als de kunsthistoricus niet te volgen.
In de eerstvolgende Vestdijkkroniek volgt meer over de voordrachten van de inleiders.
WvW, 5 november 2019