Vestdijkkring

In Haarlem is tot eind augustus de tentoonstelling O Muze! Inspirerende personen in de Nederlandse kunst sinds 1850 te zien. Fraai! In de catalogus is een essay opgenomen van Lex ter Braak waarin hij de vraag opwerpt: als de muze niet is afgebeeld, wie of wat is zij dan nog? Ter Braak neemt zijn toevlucht tot Vestdijk die de muze als ‘’t binnenste lied van uzelf’ ziet. Volgens Lex ter Braak ‘een aantrekkelijk alternatief voor de moderne, sceptische mens die zijn geloof in feeërieke wezens heeft opgezegd.

WvW, 15 augustus 2015

Onlangs verscheen de biografie van Toni Boumans over Frieda Belinfante (1904-1995). Zij was een van de eerste vrouwelijke dirigenten van Nederland. Ze trad met haar eigen kamerorkest op in  het Concertgebouw Amsterdam, maar de oorlog maakte daaraan een einde. Ze werd, als joodse, actief in het verzet. Na de oorlog vertrok ze naar Amerika. Ze is nooit meer terug geweest in Nederland. In dit onstuimige leven komt Vestdijk even voor.
In 1984 richtte Hans Visser zich in een brief tot Frieda, wier naam hij was tegengekomen in aantekencahiers van Vestdijk. Daaruit zou blijken dat Frieda hem had afgeraden in de muziek te gaan. “Het gevolg is dat u als ‘het meisje Filarski’ in de roman De laatste kans figureert en daar tegen Anton Wachter opmerkt: ‘Zeker wel aanleg, maar de meest dilettantische fouten en een idioot harde aanslag!’, daarmee al zijn illusies over zijn pianospel ontnemend. “(p.340)
Frieda reageerde in een brief: “Ik herinner me de ontmoetingen met Vestdijk vaag, en wat de indruk die hij als persoon op mij maakte betreft, ook zeer weinig.”
Frieda’s mening is tegengesteld aan die van zijn neef Herman Mulder: “Vestdijk was een betrekkelijk goed pianist, had een goede techniek, maar weinig legato, waardoor zijn spel iets droogs had. Ook had hij een harde aanslag, ‘klotste’ d.w.z. sloeg met de linkerhand voor de rechter.” (Hans Visser, Simon Vestdijk, een schrijversleven, Utrecht 1987, p.121)
Frieda verontschuldigde zich voor de vage herinnering. Er lag dan ook zestig jaar tussen de lessen en de brief en toen ze die schreef was ze tachtig jaar.

(Toni Boumans, Een schitterend vergeten leven. De eeuw van Frieda Belinfante, Amsterdam 2015)

FH, 30 juli 2015

Het nieuws wordt beheerst door een sterke groei van verwarde mensen. In Trouw van 20 juli haalt Rob Schouten Vestdijks Een moderne Antonius aan, waarin de hoofdpersoon Olivier lijdt aan hallucinaties. In het vliegtuig ziet hij duiveltjes op wolken en op de vleugels van het vliegtuig. Schouten beschouwt dat als ‘een vorm van naar buiten gekeerde vliegangst: het gevoel opgesloten te zitten een een cocon, de angst om neer te storten.’ Hij noemt ze ‘luchtdemonen’, die iedereen moet kennen ‘en na een vliegramp meer dan voorheen’.

WvW, 21 juli 2015

Vestdijk komt niet voor in de canon van de Nederlandstalige literatuur “vanuit Vlaams perspectief” die op 1 juli openbaar is geworden. De Vlaamse canon van 51 boeken is opgesteld door een achtkoppige commissie, in opdracht van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde in Vlaanderen en het Vlaams Fonds voor de Letteren. Commissielid Bert van Raemdonck, specialist twintigste eeuw, deelt tot troost van de Vestdijk-liefhebbers mee: „Vestdijk had er bij jullie zeker opgestaan, zelfs als het een lijstje van tien geweest was. Bij ons is hij uiteindelijk afgevallen.”

Om in aanmerking te komen moest een boek klassiek zijn en meer dan 25 jaar oud, en de auteur inmiddels overleden. Zo werd na zijn dood in mei Gangreen 1 van Jef Geeraerts op de valreep toegevoegd. Commissielid Hugo Brems, hoogleraar moderne letterkunde: „Het is niet zo dat wij deze canon nu als dé waarheid poneren. Als mensen zich om welke reden dan ook geroepen voelen om daar een tegencanon tegenover te stellen, voelen wij ons niet aangevallen. Integendeel, deze canon geldt als een uitnodiging om dat te doen.”

Het is ook een aanmoediging om een canon samen te stellen vanuit Nederlands perspectief. In Nederland bestaat alleen een ongeschreven canon.

De canon is te vinden op: literairecanon.be.
(NRC, 1 juli 2015)

RJ, 2 juli 2015

Daniël Roovers is laaiend enthousiast over de nieuwste vertaling van Proust door De Haan en Hofstede (De Groene Amsterdammer 25.06). Zij hebben Recherche ‘heerlijk benauwd vertaald. ’ En makkelijk is dat niet, want de langste zin die Proust in zijn grote romancyclus produceerde ‘is ongeveer vier meter lang als je hem achter elkaar op een behangersrol zou uitschrijven.’ Inderdaad: ‘Proust vertalen is geen sinecure.’ Toch zijn verschillende Nederlandse auteurs in zijn voetsporen getreden, waaronder Vestdijk. Roovers citeert hem dus met reden: ‘Proust is het hoogtepunt, kort en goed, van alles.’

WvW, 29 juni 2015