Onlangs verschenen enkele jaargangen van Vooys digitaal in DBNL. In de eerste aflevering van jaargang 13 van Vooys staat een interessant artikel van Jos Buurlage over de entree van Harry Mulisch in het literaire leven, onder de titel: ‘Sympathiebetuigingen, polemieken en een vadermoord.’ Buurlage gaat uitvoerig in op de in 1951 geschreven novelle Chantage op het leven van Mulisch. Dit werk is te lezen als een reactie op de twee jaar daarvoor verschenen roman van Vestdijk De kellner en de levenden. De gelijkenissen tussen beide werken zijn inderdaad opvallend, evenals de verschillen. Voornaamste verschil ligt in de strekking van beide werken: bij Vestdijk kiezen de twaalf voor de christelijke waarden in het leven, bij Mulisch worden de christelijke ingrediënten gebruikt om er een negatieve strekking aan te geven. Waar Vestdijk als auteur geen afstand van het Christendom lijkt te nemen, zie zijn Toekomst der religie waar het Christendom pas op termijn zal verdwijnen, gebruikt Mulisch materiaal van Vestdijk om ‘het open te breken en om te keren’.
Jos Buurlage signaleert evenwel dat de modernist Vestdijk voor Mulisch een ‘literaire vader’ zou kunnen zijn. Maar deze vader wordt ‘met zijn eigen wapens bestreden: zoals Vestdijk materiaal van Joyce benut, gebruikt Mulisch ingrediënten uit De kellner en de levenden om met Vestdijk af te rekenen. Deze”vadermoord” vormt een constante in het oeuvre van Mulisch.’
Zie Vooys, jaargang 13, Utrecht 1994-1995.
WvW, 6 september 2012