Vestdijkkring

Haarlems Dagblad is een regionale ochtendkrant voor Haarlem en omstreken, te weten Haarlemmermeer en de noordelijke Bollenstreek.
Op woensdag verzorgt de acteur en schrijver Joost Prinsen (‘Erik Engerd’) een column. Op woensdag 9 november 2022 had die als titel ‘Sint Michielsgestel’.

‘Al is ons Michieltje nog zo klein / Eens zal hij burgemeester zijn / Wij vieren zijn geboorte vast / Met iets hartigs uit zijn vaders kast!’ Maar zijn ouders noemden hem, tachtig jaar geleden, niet Michiel, maar Joost. Zij vonden het niet kies om hun zoon te vernoemen naar de plaats waar een kamp gevestigd was.
Prinsen vertelt iets over het gijzelaarskamp Beekvliet in Sint Michielsgestel omdat hij recent Gestalten tegenover mij las. Hij haalt aan dat Vestdijk beweerde dat de Duitsers bang waren voor de mensen die zij moesten bewaken. ‘De Duitsers hadden de besten in den lande uitgezocht. En voor de Duitser kan de beste niet anders zijn dan de meeste agressieve, de gevaarlijkste. Niet uit eerbied zozeer zagen zij tegen ons op, niet door de overgevoeligheden van het geweten, niet omdat zij zoveel politiek voordeel van ons hoopten te trekken, maar eenvoudig omdat wij, door het loutere feit van hun keuze, tot een soort Super Duitsers, een soort Germaanse helden waren geworden.’, aldus Vestdijk.
Een van deze ‘helden’ was de vader van Prinsen. Hij was burgemeester van Roozendaal en een van de ongeveer vijfhonderd gegijzelden.

FH, 9 november 2022

Kees Piël uit Amsterdam vindt het een schande dat Simon Vestdijk in zijn stad niet met een straatnaam geëerd wordt.
Uit de NRC van vandaag:

HvV/HT, 3 november 2022

Welke werken horen tot de Nederlandse Literaire Canon? Oudgedienden als Multatuli, W.F. Hermans en Harry Mulisch in ieder geval. ‘Hoe word je als schrijver “klassiek”? Door geen vrouw te zijn.’, zo luidde de kop van de column van Aleid Truijens in de Volkskrant van 5 oktober 2022. De column verwees naar de publicatie van de ‘Nederlandstalige literaire canon anno 2022’ die bij de aftrap van de ‘Week van het Nederlands’ werd gepresenteerd tijdens ‘De Nacht van de Canon’ in Gent, Vlaanderen.

Het was inmiddels twintig jaar geleden dat er voor het laatst een vergelijkbare canon werd samengesteld. In 2002 deden de leden van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde dat. Deze keer werd besloten een grotere groep bij de samenstelling van de canon te betrekken: professionele lezers en liefhebbers van de Nederlandstalige literatuur binnen en buiten het Nederlandse taalgebied – bijna de helft van de respondenten is docent Nederlands, aldus NRC.
Het elektronische blad Tzum publiceerde de gehele lijst.

Vestdijk staat met Terug tot Ina Damman op de 60^e plaats, De koperen tuin op de 85^e plaats en De kellner en de levenden op de 91^e plaats. Met deze drie ‘noteringen’, zoals dat wordt genoemd bij hitparades in de wereld van de muziek, staat hij zij aan zij met Mulisch, Hermans en Reve, die elk eveneens drie boeken zien opgenomen. Zij worden alleen gepasseerd door Elsschot, die met vijf werken in de lijst is opgenomen (waarbij het gekke is dat Het been telt als nummer, los van Lijmen).

De oude lijst uit 2002 kende 125 nummer. Die was gebaseerd op 299 ingevulde formulieren; als een werk twee stemmen had dan kon het al in de staart van de canonlijst opdoemen. Op die oude lijst kwamen De vuuraanbidders en de Anton Wachterromans nog voor.
Mij is het een raadsel hoe deze ‘ranking’ tot stand komt. Bij de nieuwe lijst is er sprake van 1977 unieke respondenten. Koploper is Max Havelaar met 701 stemmen. De drie romans van Vestdijk kregen respectievelijk 41, 28 en 24 stemmen. Wat betekent uniek? Wie stemmen er eigenlijk?  Brengt ieder één stem uit, of honderd? Kan iemand meermaals stemmen? Raadsels. Bovendien: wie wist van de ‘Week van het Nederlands’ en ‘De Nacht van de Canon’ in Gent? Weliswaar werd deze week veel over de Canon geschreven, maar het is een malle vertoning, die Canon. Niet te veel aandacht aan schenken.

FH, 5 oktober 2022

2e druk met omslag 1951

2e druk met omslag 1959

Een tweede druk van ‘Aktaion onder de Sterren’ van Vestdijk met twee omslagen, de oorspronkelijke uit 1951 en de latere uit 1959.

Halverwege 1959 besluit Nijgh & Van Ditmar de Nimmer Dralend Reeks te verversen. In een advertentie in Nieuwsblad voor de Boekhandel van 2 juli 1959 kondigt de uitgever een prijsverhoging aan en tevens dat uiterlijk 15 oktober 1959 vijftien titels uit de Nimmer Dralend Reeks verkrijgbaar zullen zijn in een nieuw omslag. Even verderop in de advertentie staat: ‘Wij zullen U tijdig verzoeken op te geven hoeveel nieuwe omslagen per titel U nodig hebt.’
De boekhandel moest laten weten welke titels zij nog in voorraad hadden en in hoeveel exemplaren. De uitgever zal dan voor die boeken nieuwe omslagen sturen. Boeken die in de jaren 1950 tot 1959 verschenen, krijgen zo een nieuw omslag. Ook de magazijnvoorraden van de uitgever worden in nieuwe jasjes gestoken. Het is een slimme manier om oude titels weer onder de aandacht te brengen. Dit wordt ‘het opwarmen van boeken’ genoemd.

Zie C.J. Aarts & M.C. van Etten, 175 jaar Nijgh & Van Ditmar, Nimmer Dralend 1937 –  2012, Amsterdam 2012.

Peter van Schijndel, 19 september 2022

In de Volkskrant van donderdag 1 september 2022 schonk Guido van Oorschot aandacht aan het feit dat de componist Willem Pijper 75 jaar geleden overleed.
Op 2 september jl. trapte het Rotterdams Philharmonisch Orkest af voor een najaar vol muzikale activiteiten en concerten. Pijper werd niet in Rotterdam geboren en hij stierf er evenmin, maar wel was hij van 1930 tot zijn dood directeur van het Rotterdamse conservatorium.
Behalve componist was Pijper ook essayist over muzikale onderwerpen en criticus. Met zijn felle stukken maakte hij niet veel vrienden, maar Vestdijk bewonderde hem.
‘Simon Vestdijk, de schrijversreus die het libretto leverde voor zijn opera Merlijn, zwoer bij Pijpers muziekessays. Deze componist, vond Vestdijk, was vooral een letterkundige.’
Biograaf Arthur van Dijk heeft zijn biografie over Pijper in 2024 af. Hopelijk zal daarin nog meer te lezen zijn over de relatie Vestdijk en Pijper.

FH, 3 september 2022