Vestdijkkring

Uitgever en recensent Martin Ros is op 8 december aan de gevolgen van corona overleden in zijn verpleeghuis te Amersfoort. Hij had twee passies: boeken en wielrennen. Boeken verzamelde hij en besprak hij op onnavolgbare wijze. Legendarisch waren zijn boekbesprekingen op de zaterdagmorgen voor de Tros Nieuwsshow, waar men moeite had hem af te stoppen. Naar verluidt bestaat zijn bibliotheek uit rond de 60.000 boeken. Over wielrennen schreef hij zelf boeken.

Het koppel Martin Ros en Theo Sontrop voerden vanaf 1972 jaren achtereen de uitgeverij De Arbeiderspers aan. Martin stond aan de wieg van de nog altijd gezaghebbende, autobiografische Privé Domeinreeks. Ook voor de Vestdijkkring was Ros van veel betekenis. In zijn radiorubriek bracht hij Vestdijk wanneer hij maar kon ter sprake het liefst in superlatieven die hem in ademnood brachten. Bij de Herenpers van De Bezige Bij entameerde hij de Vestdijk Bibliotheek en voerde hier samen met Rudi van der Paardt de redactie over. Er verschenen vier titels in deze serie: Vestdijks Palet, Iets verhevens en onuitsprekelijks, De Toverbron, en Veroverde Traditie. Alle gezaghebbend over respectievelijk beeldende kunst, muziek, geschiedenis en poëtica in de werken van Vestdijk!

Persoonlijk ontmoette ik Ros in 2000 bij de uitreiking van de Anton Wachterprijs aan Marik van der Jagt. Triomfantelijk ontmaskerde Martin als jurylid voor die prijs de ware schrijver achter dat pseudoniem. Het ging om Arnon Grunberg die de prijs al eerder had gewonnen. Ros was toen al geen redactielid meer van de Vestdijkkroniek. Dat was niet zonder onderliggende tragiek: leden van de Kring voerden actie tegen hem omdat hij als redacteur betrokken was bij de ‘lastercampagne van Adriaan Venema tegen Vestdijk’ in diens boek over vermeende collaboratie van Vestdijk. Hoewel Martin Ros alle aantijgingen afwees, trok hij zich vrijwillig terug uit de redactie van de Vestdijkkroniek in 1994. Dit ging niet ten koste van zijn held Vestdijk, die hij waar hij maar kon gedreven bleef aanprijzen.

W. van Walstijn, 9 december 2020

Vraag is hoeveel lezers heeft een schrijver nodig? Volgens Philip Roth zeven. Peter Buwalda meldt dit gegeven in zijn wekelijks column in de Volkskrant (4 december). Hij haalt Roth aan vanwege ‘het wegkwijnen van onze schrijvers. Doodgaan staat daarvoor garant. Ook de grote drie van weleer, Reve, Mulisch en Hermans schijnen er niet aan te ontkomen en ‘over Vestdijk wordt het al jaren gezegd.’ Maar het is onzin, denkt Buwalda: ‘Het is gewoon een idée reçue.’ In Flauberts woordenboek staat het pasklare idee ook verwoord: ‘Vestdijk wordt niet meer gelezen.’ Toch komt Buwalda geregeld mensen tegen die Ivoren wachters hebben gelezen, onlangs nog zijn eigen broer. Bewijst niks natuurlijk, evenmin als dat Simon nauwelijks meer in boekwinkels te vinden is. ‘Ten kastele’ heeft Buwalda zelf alle Vestdijks staan, maar niet een ervan is nieuw gekocht.

Nee, Buwalda kijkt liever op goodreads.com. De cijfertjes die je daar ziet bewijzen wel iets. ‘En haha, “oude meuk”‘ scoort uitstekend. Neem Vestdijk, vier van zijn romans zijn vijfhonderd keer beoordeeld, vaker dan twitteraars als Waterdrinker, Pruis, Huff en Weijts. Jaarlijks lezen 4 x 35 x 12 = 1680 mensen Terug tot Ina Damman. Veeg je alle Vestdijk- reviews op het blik, kom je op dik tienduizend lezers per jaar. Vind ik veel.’ Buwalda keek ook naar Haasse, Reve en Hermans: die lopen nog ‘harder’.

WvW, 4 december 2020

Terwijl men in Harlingen op 28 november druk bezig was met de laatste voorbereidingen van de uitreiking van de Anton Wachter en Ina Damman-prijzen, moest Wessel te Gussinklo in De Taalstaat kiezen uit de drie kussens: Vondel, Vasalis, of Vestdijk. De schrijver koos volgens verwachting voor Simon Vestdijk. Presentator Frits Spits citeerde uit het laatste deel van de Ewout Meyster-cyclus, Op weg naar de Harz de hoofdpersoon Ewout die daarin een uitgesproken opvatting over Vestdijk ventileert. Te Gussinklo neemt die opvatting van zijn hoofdpersoon voor zijn rekening. ‘Vestdijk is in de Nederlandse literatuur een literatuur op zich zelf, een groot schrijver.’ Hij wordt maar weinig gelezen, maar iedereen kent hem nog wel. Hij schrijft aimabel en geestig. Dat laatste blijft helaas nogal eens onderbelicht. Hij is volgens Te Gussinklo geen schrijver die schijft om ‘het raadsel te vergroten'(om met Mulisch te spreken); hij babbelt voort, gezellig en boeiend. Maar zoekt geen raadsels op. Eigenlijk kiest hij voor ‘een veilige wereld’.

WvW, 1 december 2020

Kees en Maarten ’t Hart zijn geen familie, maar wel leeftijdsgenoten. En: beide auteurs hebben een gezamenlijke held. Vanaf half januari tot september hebben zij elkaar brieven geschreven rondom Simon Vestdijk. Hij was hun inspiratie en leidsman. Wat betekende en betekent Vestdijk voor henzelf? Ook andere vragen komen aan bod: Waarom wordt hij nu veronachtzaamd? Waarom gaan huidige schrijvers niet meer bij hem in de leer?

Het boek verschijnt op 23 maart 2021, de vijftigste sterfdag van Simon Vestdijk, bij uitgeverij Nijgh.

WvW, 26 november 2020

Aan het woord is Nelleke Noordervliet over haar culturele agenda.  Interviewer is Nick Muller van HP De Tijd (november, 2020). De schrijfster geeft aan dat er boeken zijn die zij leest ’ter ontspanning’ en er zijn boeken ‘omdat ik ergens mee bezig ben.’ In de eerste categorie vallen twee boeken die zij leest: Herfst van Ali Smith en het andere boek is ‘misschien een beetje gedateerd, maar in zijn irrationaliteit is het verrassend modern. Je zou het boek bijna als een “fantasy” kunnen bestempelen.’ Dat klopt, want Nelleke Noordervliet spreekt hier over De kellner en de levenden van Simon Vestdijk. Een van zijn boeken waarin het verhaal draait om een visioen. Vestdijk wordt nauwelijks meer gelezen, maar, vult zij aan ‘dat geldt voor zoveel schrijvers van Nederlandse bodem. Wij eren onze schrijvers niet.’

WvW, 21 november 2020