Vestdijkkring

In 1948 verscheen Vestdijks roman Pastorale 1943; dit jaar de roman Pastorale van Stephan Enter. Recensenten schrijven lovend over deze roman, ook Arjan Peters in ‘De finale pastorale’ (de Volkskrant,9-11).  Hij zal aarzelend aan het boek begonnen zijn, want hij vreest ‘de zoveelste roman over het benauwde leven in de gereformeerde provincie.’ Een oer-Hollands thema dat decennia lang geliefd was bij veel schrijvers. Denk aan Wolkers, ’t Hart, Siebelink, Treur, Van Essen en Marieke Lucas Rijneveld; allen schreven over hun geloofsafval. Peters vindt het ‘een wandelend cliché’. Gelukkig gaat dat niet op voor de roman van Enter: het is niet ‘de zoveelste roman over het benauwde leven in de gereformeerde provincie.’

Peters ziet de titel van Enters roman als ‘verraderlijk’: ‘Het gaat hier helemaal niet om de beschutting van het rimpelloze Hollandse leventje in de gereformeerde provincie. Pastorale markeert, evenals Pastorale 1943 van Simon Vestdijk, het afscheid van het titelwoord.’

WvW, 10 november 2019

I

In de vorige Vestdijkkroniek is aandacht besteed aan Avontuur met Titia, de brievenroman die Vestdijk samen met Jet van Eyk schreef. Het toeval wil dat Jet Steinz bij dezelfde roman uitkwam voor haar onlangs verschenen bloemlezing P.S. Van liefdespost tot hatemail: De 150 opmerkelijkste Nederlandse brieven. Eén van de uitverkoren brieven is de zevende brief, die Maarten Smallandt (Vestdijk) schreef aan Titia Breulese (Jet van Eyk). De brief gaat vergezeld van een foto van Vestdijks manuscript waaruit is op te maken dat deze nogal verschilt van de uiteindelijke versie.

WvW, 8 november 2019

Haarlem moet je zien is een boekje op ansichtkaart formaat. Sak van den Boom tekende 103 schrijvershuizen in Haarlem. Iedere pentekening wordt voorzien van een korte beschrijving van het pand en een karakteristiek van desbetreffende schrijver, die hij ook nog eens in een fijn tekeningetje heeft geportretteerd. Grootvader schreef boeken over gymnastiekonderwijs. Schagchelstraat 31, het pand waar grootvader Vestdijk sportschool had, is mooi afgebeeld, Vestdijk zelf kijkt je glimlachend aan.

FH, 31 oktober 2019

Daags voor 17 oktober, de geboortedag van Simon Vestdijk, publiceert Thomas Heerma van Voss het artikel ‘Het onderbroken misdaadverhaal van Simon Vestdijk.’ Het is te lezen op de website van het Literatuurmuseum.
Van Vestdijk is zijn hoog werktempo bekend, maar de vier cahiers met het manuscript van de roman De onmogelijke moord en het essay ‘Muziek en literatuur’ tonen aan dat in 1964 Vestdijk ‘zelfs voor zijn doen haast maakte.’ Bovendien kon hij zijn aandacht verdelen over verschillende projecten. Uit het archiefonderzoek dat Heerma van Voss verrichtte, blijkt dat Vestdijk op 22 oktober aan de misdaadroman begint en deze op 13 november voltooit op pagina 305. Maar in het vierde cahier gebeurt iets opmerkelijks: de roman wordt onderbroken door het essay ‘Muziek en literatuur’. De onderbreking duurt slechts een dag, want dan is het essay af. De boodschap is: ‘trefzeker’ uitgeschreven: muziek is krachtiger dan literatuur. Hierna herneemt Vestdijk weer zijn roman.
Heerma de Vos vindt de cahiers ‘interessant omdat ze een indringende illustratie vormen van Vestdijks werktempo en zijn betrokkenheid bij verschillende onderwerpen en stijlen. Alsof hij geen seconde wilde verspillen of wachten. Alsof hij deze woorden eigenlijk al in zijn hoofd had en alleen nog in een moeiteloze beweging hoefde uit te schrijven.’ Een mooie afsluiting van een inkijkje.

WvW, 16 oktober 2019

‘Ik ben dweperig van aard. Als ik een boek goed vind dan ga ik meteen alles van die schrijver kopen, ook als ik zeker weet dat ik die boeken nooit ga lezen, want ik vind dat je het op zijn minst allemaal moet hébben. Simon Vestdijk is een schrijver van wie ik bijna alles heb gelezen. Misschien heeft het met zijn muzikaliteit te maken dat ik van zijn werk houd. Vestdijk was namelijk een heel muzikale man; hij heeft veel geschreven over Bach. Er zijn mensen die zeggen dat hij saai is, maar ik vind hem juist heel erg geestig. Kind tussen vier vrouwen is misschien wel zijn beste boek, al zijn De kellner en de levenden en Op afbetaling ook erg mooi´.

Dit zegt Paul Witteman (72) in het interview van Nick Muller met hem voor HP/De Tijd (oktober 2019). Witteman is thans presentator van het tv-programma Podium Witteman op de zondagavond. Zijn fascinatie voor Bach is er nog altijd, zo is te merken. Schrijversobsessies zijn kennelijk van kortere duur. Die duren ‘vaak een paar jaar en dan is het helemaal over’, merkt hij nog op. Nu is Tommy Wieringa in zijn gunst. Er komen nog enkele schrijvers voorbij… nou ja, hij blijft lezen en is Vestdijk toch nog niet vergeten.

WvW, 4 oktober 2019