Vestdijkkring

In het Woordenboek der Nederlandse Taal (WNT) komen 822 trefwoorden voor uit het werk van Simon Vestdijk. Vestdijk was een taalvirtuoos met een voorkeur voor moeilijke (leen)woorden. Voor Roland de Bonth van het Instituut voor de Nederlandse Taal aanleiding in het herdenkingsjaar van Vestdijk (50^ste sterfdag), de schrijver te gedenken met een ‘gelegenheidswoordenboekje’. Hierin zijn trefwoorden uit WNT opgenomen met een omschrijving van het werkwoord in de betekenis die Vestdijk er aan gaf en voorzien van een citaat uit het werk van auteur.

Hieronder enkele voorbeelden van trefwoorden die in het huidige taalgebruik weinig meer voorkomen. Handig voor wie Vestdijk leest. Dit alles verluchtigd met fraaie foto’s.

Zie: /instituut voor de Nederlandse taal/

Accentueren, sterker doen uitkomen; meer nadruk geven

“God ja. Amsterdam. …, “droomde mevrouw W. weg, en prompt accentueerde ook de gastvrouw haar heimwee door smartelijke rimpels, “Amsterdam!…” Uit: Meneer Visser’s hellevaart, 1934

Bomberen, zich welven

Van de onmiddellijke omgeving van mijn ouderhuis, een bomberend voorhoofd boven het brokkelig gebit van een winkeltje, herinner ik mij zo goed als niets meer (…). Uit: Narcissus op vrijersvoeten, 1938

Renommeren, bluffen, snoeven, opsnijden

-Blaffende honden bijten niet, …u renommeert als een kwajongen. Uit: De Vuuraanbidders, 1947

WvW, 20 maart 2021

Boekhandel Blokker in Heemstede heeft deze week een deel van de etalage ingericht met boeken en parafernalia uit de collecties van Roel Jonker en Flip Hammann.

FH, 20 maart 2021

Zaterdag 20 maart zal Frits Spits in zijn programma De Taalstaat weer aandacht schenken aan Simon Vestdijk.
Auteur en Vestdijkkenner Peter Buwalda is te gast en zal o.m. spreken over de Vestdijkroman De Ziener.

De Taalstaat is iedere zaterdag te beluisteren op Radio 1 van 11.00 uur tot 13.00 uur.

HvV, 15 maart 2021

Het interview is nu te beluisteren en te zien op de website van NPO 1

HT, 21 maart 2021

Emanuel Overbeeke is geen onbekende in de Vestdijkgelederen als publicist over de relatie tussen muziek en literatuur. Zijn nieuwste boek, De beste literatuur is muziek, is geen verrassing maar een logisch vervolg. Het is een bundeling van eerder verschenen teksten die voor deze gelegenheid zijn herzien. Een goede bundeling heeft een thematische meerwaarde. Centraal staat de vraag hoe muziek en literatuur zich tot elkaar verhouden. Is het een tijdloos zusterpaar? Overbeeke meent van wel, maar met kanttekeningen. De titel doet vermoeden dat er een dominantie is van de muziek over de literatuur. De eerste zin in het boek luidt; ‘Het beste woord is muziek’, omdat muziek iets kan zeggen dat met het woord ontzegd blijft. De beste schrijvers (ook Vestdijk) gaan uit van dit tekort. Toch wordt er ook gesproken over ‘dichterlijke muziek’ (hoofdstuk 2), waarin de muziek een dienende taak heeft aan de ‘ars poëtica’.

De dominantie van de muziek is dus niet van alle tijden, maar een ‘product van de romantiek.’ Daarvoor was de betekenis van de muziek een afgeleide van tekst, de vocale muziek. De omslag verliep ook niet zonder strijd. Helaas is hierover weinig historische literatuur. Maar de strijd tussen woord en toon is van alle tijden. De historicus Peter Gay krijgt ‘als toegift’ een eigen hoofdstuk omdat hij zonder schroom ook over muziek in een historische context schreef.

Vestdijk is verspreid door het boek heen ruim aanwezig, uiteraard als het over Mahler gaat, en in een apart hoofdstuk over zijn correspondentie met de dichter Joseph Eyckmans. Zij dachten veelal eender over muziek, maar hadden een verschillende smaak die zich uitte over de muziek van Robert Schumann. Deze tekst is bekend uit het eerder verschenen Molto moderato waarin de briefwisseling zelf is opgenomen.

Behalve deze auteurs krijgen nog twee Nederlandse auteurs die in hun literaire werk veel muziek incorporeerden een eigen hoofdstuk. Het zijn Margriet de Moor en Anna Enquist, terwijl Maarten ’t Hart, evenals Vestdijk nog door diverse hoofdstukken heen wandelt.

Emanuel Overbeeke, De beste literatuur is muziek; Essays over muziek & literatuur. Boek.scout, 2021, 147 pagina’s,  € 19,50

WvW, 15 maart 2021

Op zondagmiddag 28 maart a.s. buigt het puikje van de Nederlandse letteren en literatuurwetenschap zich over deze vragen. Schrijvers Alfred Birney, Peter Buwalda en Marja Pruis vertellen over hun relatie met Vestdijk. Prof dr. Jacqueline Bel over zijn belang nu voor de literatuur. Dick Vestdijk brengt gedichten van zijn vader ten gehore en leden van Het Residentie Orkest spelen échte Vestdijk muziek. Het geheel wordt gepresenteerd door Kees ’t Hart.
Tickets voor deze online voorstelling zijn à € 7,50 verkrijgbaar via deze link van het Nationale Theater.

HT, 14 maart 2021