Vestdijkkring

Kees en Maarten ’t Hart zijn geen familie, maar wel leeftijdsgenoten. En: beide auteurs hebben een gezamenlijke held. Vanaf half januari tot september hebben zij elkaar brieven geschreven rondom Simon Vestdijk. Hij was hun inspiratie en leidsman. Wat betekende en betekent Vestdijk voor henzelf? Ook andere vragen komen aan bod: Waarom wordt hij nu veronachtzaamd? Waarom gaan huidige schrijvers niet meer bij hem in de leer?

Het boek verschijnt op 23 maart 2021, de vijftigste sterfdag van Simon Vestdijk, bij uitgeverij Nijgh.

WvW, 26 november 2020

Aan het woord is Nelleke Noordervliet over haar culturele agenda.  Interviewer is Nick Muller van HP De Tijd (november, 2020). De schrijfster geeft aan dat er boeken zijn die zij leest ’ter ontspanning’ en er zijn boeken ‘omdat ik ergens mee bezig ben.’ In de eerste categorie vallen twee boeken die zij leest: Herfst van Ali Smith en het andere boek is ‘misschien een beetje gedateerd, maar in zijn irrationaliteit is het verrassend modern. Je zou het boek bijna als een “fantasy” kunnen bestempelen.’ Dat klopt, want Nelleke Noordervliet spreekt hier over De kellner en de levenden van Simon Vestdijk. Een van zijn boeken waarin het verhaal draait om een visioen. Vestdijk wordt nauwelijks meer gelezen, maar, vult zij aan ‘dat geldt voor zoveel schrijvers van Nederlandse bodem. Wij eren onze schrijvers niet.’

WvW, 21 november 2020

In 1977 verscheen de film Soldaat van Oranje onder regie van Paul Verhoeven. Kosten noch moeite waren gespaard, de film was tot dan toe (en nog lang daarna) de duurste Nederlandse speelfilm. Over de totstandkoming van deze film is een boek verschenen met daarin een terugblik op deze klassieke oorlogsfilm: Op zoek naar Soldaat van Oranje door Bart Juttmann. Hij spreekt met vrijwel alle nog levende betrokkenen, waaronder Verhoeven en de scenarist Soeteman.

André Waardenburg bespreekt het boek (NRC, 17 november) lovend als ‘een onderhoudende terugblik’ en noteert waarom de film destijds toch niet ‘het eclatante succes’ werd waarop werd gehoopt. Volgens Verhoeven kreeg de film negatieve kritieken ‘doordat de tijdgeest plotseling omsloeg door de Lockheedaffaire’ rond Prins Bernhard’ die als beschermheer van de film optrad. Toch speelt de film ‘een sleutelrol als het gaat om de ontmanteling van de mythe van het verzet.’ Een jaar na Soldaat van Oranje ‘werden de knulligheid van het verzet en de relativiteit van heldendom nog eens bekrachtigd door Pastorale 1943 van Wim Verstappen, naar Vestdijks roman.’ Maar in de latere musical van de Soldaat van Oranje wordt de kritische houding weer ingewisseld voor ouderwetse heroïek.

WvW, 19 november 2020

De herdenking van de tiende sterfdag van Harry Mulisch heeft veel los gemaakt. Over de schrijver zelf, maar ook over het bestaan van ‘de grote drie’. Waren zij ieder wel zo groot als zij voor zich claimden? Veel uiteenlopende reacties waren te horen en te zien in alle media: Mulisch draaide zich om in zijn graf (Althuisius), De leden van de Herenclub kwamen voorbij in het mausoleum (Max Pam), De grote drie is een nostalgisch, mannelijk concept (Sander Bax). Op sociale media was het ook raak: wie heeft dat begrip grote drie bedacht? Er werden lijstjes geproduceerd met alternatieven voor de drie. Vestdijk kwam hierop enkele keren voor, maar in reactie daarop door anderen weer afgeserveerd. In een ingezonden brief in Trouw schreef Gerrit Manenschijn over Mulisch: ‘Hij bleef als schrijver ver achter bij iemand als Vestdijk. Een ijdeltuit kan nu eenmaal geen groot schrijver zijn.’ Zonder meer schokkend is de studente Nederlands die in het programma Nieuwsuur zei de grote drie niet meer te lezen, omdat in hun werk geen vrouwen voorkomen en als zij er wel in voorkomen die vrouwen heel anders praten dan de vrouwen van nu. Dit ‘hier-en-nu-argument’ is de doodsteek voor literatuur, en alle cultuurhistorie. Iets dergelijks heb ik ook schrijfster Nina Weijers eens horen verkondigen over Vestdijk.  Dan toch liever het eerlijke antwoord van influencer Famke Louise die in het programma M zei dat ze niet van lezen hield.

WvW, 30 oktober 2020