Vestdijkkring

Rob Schouten is ‘diep geworteld in de klassieke muziek’. Dat bekent hij in zijn column in Trouw (20-11-17). Vestdijkliefhebbers vermoedden dit al, want zij kennen Schoutens studie Iets verhevens en onuitsprekelijks. Het is een studie naar de ‘muzikale motieven in het werk van S. Vestdijk’ (1988), verschenen in de ‘Vestdijk-bibliotheek’ van de Bezige Bij. Schouten zegt in zijn column dat hij voor zijn favoriete muziek ‘al zijn boeken zou opgeven.’ Zijn fascinatie voor muziek heeft hij vooral aan zijn moeder te danken. Geïntrigeerd is hij ook door een passage uit de Anton Wachter-romans van Vestdijk die hem altijd is bijgebleven. Die passage gaat over ene mevrouw Löbel die ‘zo goed als onmuzikaal moest zijn: haar gezicht vertoonde na ieder stuk die geduldige, vage lijdende expressie, die hij [Anton] zo goed van tante Bertha kende.’ Dat vindt Schouten ‘opmerkelijk’, want het wijst op het bestaan van ‘zo iets als meetbare onmuzikaliteit’. In andere takken van kunst hoor je zoiets mutatis mutandis veel minder zeggen.

WvW, 22 november 2017

Volgend jaar maart verschijnt de biografie van de in de vorige eeuw gevierde schrijfster Henriëtte van Eyk. Ze was een intrigerende vrouw, die ‘uit fatsoen’ (zoals ze zei) in de Tweede Wereldoorlog in het verzet zat.

Vier mannen hebben haar leven bepaald. Haar vader, directeur van een handelshuis in Amsterdam, ging door malversaties failliet, waarna hij met zijn schoonmoeder eerst vluchtte, maar toch in de gevangenis belandde. Hij verdween uit Jets leven. Haar broer Bert een hoogleraar scheikunde, was travestiet en had een tragisch leven. De schrijver Jean de Nève werd haar eerste man, een avonturier, ook in het verzet, maar die volkomen gebroken uit een Duits concentratiekamp terugkwam. Ten slotte was er haar grote liefde, Simon Vestdijk, de schrijver die hopeloos verliefd op haar raakte maar met wie een voorgenomen huwelijk uiteindelijk niet doorging.

Haar leven was welbeschouwd tragisch – maar Henriëtte van Eyk wenste op geen enkel moment de moed te laten zakken.

WvW, 16 november 2017

Op 16 oktober is het luisterboek Het veer verschenen. Het bevat naast de titelnovelle onder meer De bruine vriend, De oubliette en De verdwenen horlogemaker. Novellen van Simon Vestdijk die worden voorgelezen door Job Cohen.

Het veer speelt in 1348. Een naamloze ik-verteller zwerft door Europa, voor de pest, de ‘zwarte dood’ uit reizend. Bandeloos en goddeloos als hij is, en voorzien van ‘bepaalde uiterlijke kentekenen’, denkt hij wel eens de duivel zelf te zijn. Onderweg laat hij zich per veerboot de rivier overzetten, in gezelschap van een vijftal medepassagiers.
Prijs: € 16,99

WvW, 16 november 2017

Charlotte Mutsaers moest zich verdedigen over de verkoop van kinderporno. In haar nieuwste roman over haar overleden broer Barend treft ze daar veel van aan en in een interview doet zij melding van de verkoop daarvan. Was het feit of fictie? Harnas van Hansaplast  kreeg veel publiciteit nog voor het in de boekhandel verkrijgbaar was. Charlotte nam als schrijver geen afstand van haar vrijheid om feit en fictie met elkaar te verweven zonder duiding wat meer feit en wat meer fictie is.

Dat haar roman in een literaire traditie staat, moge blijken uit het feit dat zij allusies maakt op werken van andere schrijvers, zoals The grapes of wrath van John Steinbeck, in verband met het overtollige stof dat zij aantreft bij het ontruimen van het huis. En de staat waarin het gebit van Barend verkeert doet denken aan dat van Philip Corvage uit Vestdijks Ivoren Wachters.

WvW, 14 november 2017

Marjoleine de Vos bezint zich in haar column (NRC H.13-11) over de toekomst tijdens de levenscyclus.  Zij herinnert zich dichtregels van Vestdijk: Voor ware liefde moeten alle drie,/verleden, heden, toekomst, vrienden wezen. Komt uit Gestelsche liederen. Dat het ‘voor de ware liefde’ gold wist ze niet meer.  Vestdijk en zijn werk zijn ‘in het verleden verdwenen’, maar bij De Vos kennelijk toch niet geheel. Wat zij zich nu realiseert, is dat toen ze jong was ‘er zoveel toekomst was’, maar dat je je die toekomst moeilijk anders kon voorstellen als een negatie van het ouder worden.  Judith Herzberg verwoordde dat in dat ‘verrukkelijke gedicht’: Als ik oud wordt neem ik blonde krullen/ ik neem geen spataders, geen onderkin,/ en als ik rimpels krijg omdat ik vijftig ben/dan neem ik vrolijke, niet van die lange om mijn mond/ alleen wat kraaiepootjes om mijn ogen.

Eenmaal ouder weet je wel beter: ‘de eigen toekomst speelt vreemd genoeg met het ouder worden een steeds grotere rol, juist door te krimpen.’

WvW, 14 november 2017