Vestdijkkring

Roeland van Wely heeft zijn bachelorstudie Cultuurwetenschappen aan de Open Universiteit afgerond met een opmerkelijke herlezing van Vestdijks roman De vuuraanbidders. Als gijzelaar onderhandelde Vestdijk met de Duitse bezetter over zijn vrijlating. Hierbij bracht hij in stelling dat hij voornemens was een boek te schrijven  ‘dat voor het probleem van de Duitse cultuur van groot belang zou kunnen zijn.’ Dat probleem school in het Duitse volk zelf! In De vuuraanbidders maakte Vestdijk gebruik van het rassendiscours van zijn tijd, met name van de invloedrijke theoreticus William McDougall. In The group mind bespreekt McDougall de psyche van naties in termen van ras. Vestdijk brengt in zijn roman naar voren dat het Duitse ras afstamde van huursoldaten uit heel Europa. Het was dan ook geenszins ‘raszuiver’, maar ‘rasonzuiver’ en zeker niet superieur. Het Duitse ras lijkt in Vestdijks roman instabiel.

De Vestdijkkroniek zal volgend jaar uitvoeriger ingaan op de afstudeerscriptie die verscheen onder de lange titel: De proloog tot nazi-Duitsland in De vuuraanbidders; Het anti-Duitse rassendiscours van William McDougall en Simon Vestdijk nader bekeken.

WvW, 13 oktober 2015

In Nieuwsbrief 618 beschrijft antiquariaat Fokas Holthuis een aardige brief (18-12-1961) van Nol Gregoor aan De Gids. Hierin doet hij mededelingen over huiskamergesprekken met zijn buurman Vestdijk: ‘Voordat de Avro eigen opnamen maakte, had ik een reeks gesprekken met Vestdijk over zijn werkmethoden etc. op mijn bandrecorder vastgelegd, die aanmerkelijk intensiever waren, dan voor een radio-interview wenselijk mocht worden geacht’. Gregoor zou graag voor De Gids deze gesprekken tot een bijdrage in een reeks schrijversinterviews omvormen. Leden van de Vestdijkkring weten waarover Gregoor het heeft, want de gesprekken zijn door de Vestdijkkring in eigen beheer als cadeau uitgegeven.

Voorts vraagt Gregoor om respijt wat toegezegde boekbesprekingen betreft: ‘Ik smeek om genade! […] Er komt steeds iets tussen waar ik echt niet onderuit kan, en dan zijn er nog eigen voorkeuren die dwingend kunnen zijn; zo fascineert mij nu de ontwikkeling van Vestdijks vroegste poëzie, waarvan ik de manuscripten bezit. Honderden!!’

WvW, 1 oktober 2015

Gisteren is tijdens het Nederlands Filmfestival de Louis Hartlooper Prijs uitgereikt aan Ruud den Drijver voor zijn biografie van Wim Verstappen. De biografie was een van de vijf genomineerde publicaties die in 2015 zijn verschenen over aspecten van de nationale filmcultuur.

De jury noemt de biografie een voorbeeld van oral history, waarin meer dan 60 personen werden geïnterviewd. Daarnaast is er uitvoerig bronnenonderzoek gedaan. ‘Het resultaat is een bundeling van persoonlijke herinneringen en anekdotes over de markante Nederlandse regisseur, docent en journalist, Wim Verstappen.’

In de Vestdijkkroniek 126, die 9 oktober verschijnt, bespreekt Wim Hazeu de biografie waarin veel aandacht is voor de boekverfilmingen van Vestdijk door Wim Verstappen. Ruud den Drijver spreekt tijdens het symposium Vestdijk en de film over Verstappens fascinatie voor Vestdijk. (14 november OBA)

WvW, 25 september 2015

Geheel onverwacht is ons Kringlid en oud-redacteur van de Vestdijkkroniek René Marres overleden. Marres was een groot kenner van het oeuvre van  Vestdijk, met name beschouwd als een autoriteit over de Anton Wachter-romans. Hierop was hij gepromoveerd. Zijn laatste bijdragen aan de Vestdijkkroniek staan in het voorjaarsnummer van 2003 (nummer 101). Hierin staan twee artikelen: de eerste gaat over ‘Anton Wachters bewustzijn van zichzelf’ ; het andere kenmerkt René evenzeer, want hij zocht hierin de polemiek: ‘Weerwoord : een klein vuiltje’.

In 2001 is Kroniek 97 vrijwel geheel gewijd aan het afscheid van René Marres aan de Leidse Universiteit, waar hij jarenlang doceerde aan de Opleiding Nederlandse taal- en letterkunde. Het colloquium dat ter ere van hem werd gehouden, droeg de titel ‘Terug tot Simon Vestdijk’.  Sprekers waren Rudi van der Paardt en Piet Kralt, eveneens twee oud-redacteuren van de Vestdijkkroniek, en Maarten ’t Hart.

In de Vestdijkkroniek schreef Ton van Rijn een gedicht voor René Marres: Het wezen van de angst, waarvan de tweede strofe luidt:

Dit is het wezen van de angst:
de wetenschap: het gaat voorbij,
al duurt het kort, het duurt het langst,
al ga ik weg, ik ben erbij.

De Vestdijkkring betreurt het verlies van een groot scherpzinnig kenner van en auteur over Simon Vestdijk. Zijn talrijke geschriften blijven ons bij.

WvW, 25 september 2015

Rob van Schaik (1927) is oud-ambassadeur die zijn memoires in eigen beheer heeft uitgegeven. In De Groene (jrg.139, nr. 38)staat hij Rob Hartmans te woord, die hem opzocht. Van Schaik groeide op in literair intellectueel milieu, want zijn moeder, Jeanne van Schaik-Willing was zelf romanschijfster en toneelrecensent. Grote namen frequenteerden het ouderlijk huis aan de Amsterdamse Leidschekade, waaronder Simon Vestdijk. Met hem schreef ze de brievenroman De overnachting (1947) en in die periode kwam hij vaak bij Jeanne thuis, en logeerde hij er. Vestdijk had zijn moeder hoog zitten want al in 1936 had Vestdijk over haar geschreven dat ze op dat ogenblik ‘onze enige schrijfster van Europees peil’ was, van wie het werk ‘wat formaat betreft zeker niet voor Virginia Woolf hoeft onder te doen.’ Sterker nog: ‘Persoonlijk schat ik haar een goed stuk hoger.’

WvW, 21 september 2015