Waarom werd Vestdijk gegijzeld?

1935-else-bohler

Simon Vestdijk is een van de 459 prominente Nederlanders die op 2 mei 1942 in Beekvliet, Sint Michielsgestel preventief gegijzeld werden. Hij en Van Duinkerken waren de enige schrijvers. Waarom werd juist Vestdijk gegijzeld? Vermoedelijk heeft het te maken met de vooral in NSB-kring levende bezwaren tegen hem. Zo kreeg Else Böhler, Duits dienstmeisje (1935) veel kritiek door de openlijke afkeer tegen de rassenleer en Duitse nazileiders. Tijdens een verhoor wordt Vestdijk gevraagd: ‘Warum haben Sie Else Böhler geschrieben?’ Vestdijk had een voorgevoel: hij had thuis exemplaren van de roman in de tuin begraven.

Aanstoot gaf ook het venijnig gedicht ‘Grafschrift’ dat hij in 1934 in Forum publiceerde. Hierin neemt Vestdijk het op voor de zwakbegaafde en ter dood veroordeelde Marinus van der Lubbe. Hij werd aangewezen als de aanstichter van de brand in de Duitse Rijksdag. Vestdijk dichtte:

‘ Dan was er nog een graaf, die riep :’Je kop op schoft!

Hij deed het, – maar hij zweeg van Duitse binnenbranden.

Vestdijk verwijt de Duitsers misbruik:

De schizofrenen en de simpelen van geest-

(…)

Zijn voor het ideaal altijd de beste mest geweest.

vanderlubbe

WvW, 21 april 2015

Terug omhoog

‘Zeer geachte heer Daniskas…’

Merlijn (1957)

In de Hooglandse Kerk te Leiden was het weer goed toeven tijdens de jaarlijkse boekenmarkt voor de rechtgeaarde bibliofiel. Bij de stand van antiquariaat Fokas Holthuis (Den Haag) vond ik een briefkaart van Vestdijk aan de directeur van het Rotterdamse Conservatorium John Daniskas. Datering: 18-10-51. Deze had zich kennelijk tot de librettist van de opera Merlijn gewend, want Vestdijk waarschuwt hem ‘in bijzonder hinderlijke tijdnood’ te zijn. Als de ‘vervelende drukte’ voorbij is, wil hij wel ‘een kort exposé’ over de opera schrijven. Niettemin is Vestdijk bereid Daniskas later te ontvangen, want op de achterzijde van de briefkaart staat een routebeschrijving naar Torenlaan 4 in Doorn., ‘waar ik het enige huis bewoon, de hoekhuizen niet meegerekend’. Vraagprijs: € 120.

WvW, 19 april 2015

Terug omhoog

Een Vestdijk geeft men cadeau

ivoren-wachters

Flip Hammann nam mondeling examen af in 6 vwo. Een meisje had Ivoren Wachters gelezen. Ze vertelde dat ze haar mondeling had voorbereid met haar oma, die “in allerlei leesclubjes” zit. Oma leent haar voortdurend boeken. Toen ze Ivoren Wachters te leen vroeg, had oma geantwoord: ” Een boek van Vestdijk leent men niet uit, dat geeft men cadeau…”,, waarop grootmoeder en kleindochter naar een boekhandel waren gegaan, die blijkbaar de roman in voorraad had.

FH, 11 april 2015

Terug omhoog

Gezelschappen

pastorale1943
In zijn column in Trouw (30 maart 2015) noemt Rob Schouten gezelschappen de schuttersstukken van de literatuur. ‘Bij individuen kun je in hun geest kruipen, twee personen leveren een dialoog op, maar hoe zet je een overtuigend gezelschap neer?’ Schouten staat stil bij Couperus, een geboren gezelschapsschrijver. Maar in zijn beschrijvingen gaat de verrassing er op den duur van af. Daarom hecht Schouten meer aan uitzonderlijke gezelschappen. ‘Een van de intrigerendste exemplaren vind ik in Vestdijks Pastorale 1943: het vriendenclubje dat de joodse onderduiker Cohen Katz bezoekt tijdens een doldwaze expeditie van zijn onderduikadres op het platteland naar Amsterdam. In mijn herinnering pagina’s lang maar het is slechts een enkele alinea. Ze roepen uit het raam: “Hier is een jood”, hollen gauw een schuilhok in, betasten elkaar in het donker, en even later wordt Cohen opgepakt. Het is de ultieme dans op de vulkaan.’
WH, 7 april 2015
Terug omhoog

80-Jarig bestaan Frederik van Eeden-Genootschap

frederikvaneeden

Van het Frederik van Eeden-Genootschap is een uitnodiging ontvangen aan alle leden van de Vestdijkkring voor de presentatie van Liber Amicorum 2014/2015 op zaterdag 11 april 2015 van 15.30 – 16.30 uur. De locatie is het Museumcafé van de Bijzondere Collecties van de UvA aan de Oude Turfmarkt in Amsterdam. Voor meer informatie, zie het PERSBERICHT LA Fve & FVEG 11 april 2015-1

RJ/HT, 23 maart 2015

Terug omhoog

Kalender: Actueel

oktober 2024
M D W D V Z Z
« sep    
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031  

Categorieën