Vestdijkkring

‘Vestdijk had een grimmig plezier in deze profanisering (van God, van de vrouw, van allerlei vanzelfsprekende waarden), maar het is de grimmigheid van een gewonde, een getourmenteerde, een Sint Sebastiaan aan het hout, die ook weer niet zonder idealen uitkomt.’ Dit schrijft Wessel ten Boom in zijn ‘Vestdijk en de theologie. Een pamflet voor verwarde godlievers en godloochenaars’. Het is verschenen in Ophef  van oktober 2010, een uitgave van de Vereniging voor Theologie en Maatschappij. Ten Boom, zelf dominee en Vestdijkliefhebber, wil Vestdijk inzetten in een hoognodig debat over de publieke ruimte en de cultuur in Nederland die in verwarring is. Er is ‘de naïeve illusie dat wie God doodverklaart, het voortaan zonder theologie kan stellen’. Juist de schrijver Simon Vestdijk kan als notoir atheïst ‘een contrapunt’ vormen. Want zo betoogt Ten Boom in zijn pamflet Vestdijk is ‘een denker die helemaal niet van God is losgekomen, omdat voor hem het religieuze een “eeuwige staat” der mensheid is; een denker voor wie God dood is en tegelijk niet sterven kan en ook niet sterven hoeft’.

WvW, 13 juni 2011

De tentoonstelling Siberië of Eden voert langs vijf plaatsen in Amsterdam-Noord. Op elke plaats is een onderdeel van de tentoonstelling te zien. Museum Noord herbergt het hoofdonderdeel.  De literaire fietstocht voert u ook langs tien plekken waar schrijvers hebben gewoond. Hiervan maakt ook onderdeel uit Meeuwenlaan 261, alwaar Simon Vestdijk enige tijd de huisartsenpraktijk van dokter Van Haga heeft waargenomen.
Meer info bij de Openbare Bibliotheek Amsterdam of Museum De Noord.

WvW, 11 juni 2011

Arjen Fortuin vroeg zich (Boeken, 03-06-11) af of Vestdijk in het Fries is vertaald. Jazeker, in 1970 kwam de Friese vertaling van De koperen tuin uit. Van deze titel verscheen dit jaar in de gebonden Perpetua Reeks de 23ste druk. Eveneens gebonden werd dit jaar het oerboek Kind tussen vier vrouwen herdrukt (Atlas), en vorig jaar het boek over Mahler (De Bezige Bij), maar in paperback. Om te schrijven over ‘het wat sleetse merk Vestdijk ’ is wat somber gesteld, zeker als men weet dat er ook nog tweemaal per jaar de Vestdijkkroniek verschijnt. Onlangs nog aflevering 117!
Wim Hazeu, Baarn

De aanleiding is de verschijning van De koperen tuin in de Perpetua reeks als een van de honderd beste boeken uit de wereldliteratuur*. Jeroen Vullings herleest deze door Vestdijk zelf zo gewaardeerde roman. Ooit las Vullings de roman als achttienjarige in 1981. Herlezing dertig jaar later brengt hem tot het inzicht dat De koperen tuin ‘lezers vereist die al een initiatie in het leven achter de rug hebben’. De hernieuwde kennismaking mondt bovendien uit in een beschouwing over hoe we Vestdijk in de eenentwintigste eeuw moeten lezen.

De Vestdijkkunde heeft De koperen tuin als muziekroman én als liefdesroman gekenschetst. Beide zijn natuurlijk waar, maar in de eenentwintigste eeuw is ‘de wereld fors veranderd’. De wereld waarin Nol en Trix figureerden is er niet meer; hun leven speelt zich af in ‘een vervlogen tijd’. Dat betekent dat de hedendaagse romans van weleer, ook De koperen tuin weliswaar ‘niet bedoeld zijn als historische romans’,   toch zo gelezen moeten worden in de eenentwintigste eeuw. Het ging Vestdijk, zo betoogt Vullings in ‘Terug tot Vestdijk: niets ontziend en empatisch’ ( VN, 14 mei 2011) om psyche, liefde, muziek, kunstenaarschap en provincialisme, om universalia. Deze zijn niet meer te lezen als een ‘al dan niet schokkende zedenschets (…), maar als historisch proza over voorbije tijden. Vestdijk doet dat ‘met zo’n levenskracht, zo beeldend, rijkgeschakeerd en fijnmazig (…) dat het (wederom) als literair ijkpunt zou moeten dienen.

* S. Vestdijk, De koperen tuin, Perpetua reeks,
   Atheneum-Polak & Van Gennip, 293 p., €24,95

WvW, 15 mei 2011

In de Volkskrant van 4 en 11 mei jl. laat Joost Zwagerman zijn licht schijnen over het dilemma van schrijversweduwen: zwijgen of spreken? Hij signaleert dat weduwen tegenwoordig een stuk openhartiger mogen zijn dan vroeger. Zwagerman legt zijn meetlat langs Mieke Vestdijk, Connie Palmen, Kristien Hemmerechts, Lilian Blom en Anneke Stehouwer. Waar Mieke Vestdijk geen goed kon doen en haar verweten werd ‘als een kloek op de kunstwerken van haar man te zitten’ is de slinger wel helemaal doorgeslagen naar ‘zélf schrijvende weduwen, die niet afschermen maar juist uiterst mededeelzaam zijn’. Aanvankelijk moesten deze zelf schrijvende weduwen zich nog wel verdedigen. Zo oogstte Connie kritiek dat zij haar verdriet met I.M. te gelde maakte. Kristien Hemmerechts voelde zich ’teruggefloten’ toen zij opvattingen over het werk van haar man Herman de Coninck publiceerde in Taal zonder mij . Lilian Blom bleef verschoond van elk moreel voorbehoud toen zij afscheid nam van Louis Ferron met De tuinkamer.
Dat morele voorbehoud maakt Zwagerman wel bij Anneke Stehouwer. Zij gaat nog een stap verder met haar onlangs verschenen Het evenwicht. Zij neemt hierin mails op van Martin Bril die niet voor de ogen van de lezer bedoeld waren, zoals een mail aan de relatiecoach van het echtpaar. Zwagerman:’Had Martin Bril die mails gedelete als hij zou hebben vermoed dat Anneke Stehouwer ze na zijn dood zou publiceren?’. 

WvW, 11 mei 2011