Vestdijkkring

WvW, 9 november 2017

Carel Peeters bespreekt in zijn ´Literaire Logboek ´voor Vrij Nederland van 7 november de nieuwe vertaling van Cahiers van Paul Valéry, vertaald door Jan Fontijn.  De Franse auteur duikt van tijd tot tijd op in de Nederlandse literatuur’ meldt  Peeters en weet dat Vestdijk’ tot de eerste liefhebbers van Valéry behoorde.’ Peeters wijst op ‘Valéry en het duistere vers’ dat hij bundelde in Lier en Lancet in de jaren dertig van de vorige eeuw. Onvermeld laat Peeters een ander essay waarin Vestdijk zich ook op de inzichten van Valéry verlaat: Wat is inspiratie?, dat is opgenomen in Het kastje van oma . Hierin schrijft Vestdijk: ‘Niemand heeft ooit het bestaan van inspiratie onomwondener en in virtuozer betoogtrant ontkend dan de dichter Paul Valéry’. Vestdijk zelf neemt een genuanceerder standpunt in: ‘bij de een meer, de ander minder, kan het denken tijdelijk voor de inspiratie in de bres springen.’ En ten slotte is een belangrijk citaat van Valéry te vinden als motto in zijn eigen dichtbundel Vrouwendienst dat gaat over God die de man een vrouw als metgezel geeft om hem zijn eenzaamheid beter te laten voelen. Bezoekers van het symposium over Vrouwendienst (4 november) weten ervan!

WvW, 7 november 2017

Wendy Burke onderzocht hoe de bezetting van de Duitsers van Nederland in de Tweede Wereldoorlog in Nederlandse films is gerepresenteerd.  De zeven geanalyseerde films verschenen in de periode 1960-1980. De overval  kwam in 1962 in roulatie en De aanslag in 1986. De andere geanalyseerde films kwamen tussentijds uit, waaronder Pastorale 1943. Als toegift bekeek de onderzoekster, werkzaam aan King’s College London, de film Zwartboek uit 2006.

Onderzocht werden hoe onderwerpen als het vijandbeeld, Nederlandse identiteit, het leven onder de bezetter en verzet en collaboratie in de films worden weergegeven. Direct na de oorlog was er nog een ‘romantisch beeld’ als een mythe van massaal verzet tegen de Duitse bezetter, maar in Soldaat van Oranje (1977) begint dat al te kantelen en een jaar later in Pastorale 1943 wordt dit doorgezet: Deze film opent met een voice-over waarin gezegd wordt dat het verhaal gaat over ‘een volk dat een aardig volk is omdat het weinig helden kent.’ Het verzet, het vijandbeeld (er zijn ook goede Duitsers), de Nederlandse collaboratie (nagenoeg gelijk aan het verzet) kantelden steeds meer in films die volgden. Het heldendom slinkt.

Wendy Burke, Images of occupation in Dutch film: Memory, Myth, and the Cultural Legacy of War, 262 pagina’s.

WvW, 27 oktober 2017

Opnieuw is er een bespreking verschenen van Vestdijks liefdes- en muziekroman De koperen tuin. In de rubriek ‘Vergeet –me-nietje’ hebben Helena en Guy een soort van tweegesprek over de roman. Zij gaan beiden in op: Wat heb jij met Vestdijk? Inhoud. Stijl.  Vooral genoten van. .. Is het zijn beste roman? En ten slotte: het oordeel.

Helena heeft vooral genoten van ‘een betoverend mooi eerste hoofdstuk en van Vestdijks taalgebruik.  Guy genoot van het psychologische  aspect van deze roman, van de dramatiek en van de onnavolgbare vertelwijze.
Hebban.nl, 25 oktober 2017

WvW, 26 oktober 2017

Aan publiciteit heeft het Onno Blom niet ontbroken. Zijn biografie Het litteken van de dood en promotie op de Jan Wolkers biografie werd breed uitgemeten, in kranten, in tv-programma’s, in tentoonstellingen en in andere activiteiten rond de tien jaar geleden overleden kunstenaar.  Toch is het de vraag of Blom onverdeeld gelukkig is met al die aandacht . Want de week waarin de biografie verscheen gaat de geschiedenis in als de week van #MeToo. Veel commentatoren legden een verband tussen Wolkers seksuele escapades en seksueel geweld waaraan vrouwen bloot staan. Wolkers werd ineens geframed als een kunstenaar met een ‘vrouwenprobleem’. Wilma de Rek (De Volkskrant) vroeg het Blom op de man af: ‘Maar los daarvan had hij ook een vrouwenprobleem?’ Blom: ‘Probleem, probleem…hoezo?’ De biograaf laat zich niet tot een moreel oordeel verleiden.

Het toeval wil dat twee weken later er een Vestdijksymposium plaats vindt over Vrouwendienst, het vrouwbeeld bij Vestdijk. Een auteur van wie ook beweerd is dat hij met ‘een vrouwenprobleem’ kampte. Wie op grond daarvan zou verwachten veel verwijzingen naar Vestdijk in de Wolkers biografie aan te treffen, komt bedrogen uit. Het zijn er slechts drie. Een over oom Jaap die evenals Vestdijk gijzelaar in Michielsgestel was (p.46). Een andere betreft een schoolliefde van Wolkers waar hij een meisje ontmoet ‘die net zo mooi is als Vestdijks Ina Damman.’ (p.101)

De verstgaande verwantschap tussen Wolkers en Vestdijk is te vinden als gesproken wordt over de allergische aanvallen die Wolkers plagen. Niets hielp, en onderzoek toonde ook geen allergische aanleg voor het of ander aan: ‘Het enige dat hielp was lezen. Annemarie las hem dan uren achter elkaar voor. ‘ “Romans van Vestdijk of Van het Reve, daar werd hij rustig van.” (p. 378)

WvW, 25 oktober 2017