Vestdijkkring

Veelschrijver Simon Vestdijk kreeg weinig aandacht in de literatuurprogramma´s in de vroege jaren van de Nederlandse radio en televisie. Dit blijkt uit drie digitale bijlagen bij het boek van Jeroen Dera:  Sprekend kritiek. Het bevat overzichten van literaire radioprogramma’s in de periode 1928-1940 en van tv-programma’s in de periode 1955-1975. Vestdijk overleed in 1971.

Opvallend is dat bij de omroepen KRO en VARA Vestdijk in de overzichten in het geheel ontbreekt, zowel voor radio als voor televisie. Op de radio is er zes keer specifiek aandacht voor Vestdijk. Een keer als dichter, twee keer voor Het vijfde zegel, een keer voor Narcissus op vrijersvoeten, een keer voor De nadagen van Pilatus , en een keer voor Sint Sebastiaan, geschiedenis van een talent.

Op de televisie verschijnt Vestdijk voor het eerst in het programma ‘Literaire ontmoetingen’, gepresenteerd door H. Gomperts in 1964. Vervolgens is er aandacht in het programma ‘Literair Tijdschrift’ voor zijn roman De onmogelijke moord en in hetzelfde programma een maand later in 1966 is Vestdijk gastspreker met een college over Flaubert. Ten slotte is hij het onderwerp in het programma ‘Schrijversportretten’ in 1968.

WvW, 6 juni 2017

In de Koninklijke Bibliotheek zijn in de leeszaal Bijzondere Collecties de vertalingen in diverse talen te zien van twee bekende romans van Vestdijk: Rumeiland en Het vijfde zegel. De boeken zijn afkomstig uit de eigen bibliotheek van Vestdijk. Te zien is hoe in diverse landen de titel van deze romans naar eigen smaak wordt omgezet om kopers te trekken.

De expositie is tot eind juni van dit jaar te zien.

WvW, 8 mei 2017

In haar roman En we noemen hem (2017) duikt de schrijfster Marjolijn van Heemstra in het verleden van haar familie. Volgens de overlevering heeft haar neef Frans een heldendaad verricht . Hij kon niet verkroppen dat iemand die fout was in de oorlog, daar niet voor gestraft was. Op 5 december 1946 ontplofte een bom op de Prinsegracht 266 in Den Haag. Frans stond in de familie bekend als ‘de bommenneef’.  Marjolijn (Marjolein in de roman) erft van deze ‘bommenneef’ een zegelring waaraan de voorwaarde is verbonden dat haar eerste zoon naar hem vernoemd zal worden. Als zij in verwachting is gaat Marjolein op onderzoek uit om te verifiëren of het verhaal over haar neef klopt.  Wat zij te weten komt spoort niet met de heldenstatus van de neef, die psychisch belast was.

In de psychiatrische rapporten over Frans duikt de diagnose ‘illegaliteitspsychose’ op. Een definitie ontbreekt, maar Marjolein komt een goede omschrijving ervan tegen in Bevrijdingsfeest. Die roman ‘zou het verhaal van haar bommenneef kunnen zijn.’ Het draait om angst voor verveling.

De thematiek raakt hier aan Vestdijks Bevrijdingsfeest: wanneer eindigt de oorlog voor mensen die daar in hun hoofd nog mee bezig zijn.

WvW, 2 mei 2017

De vuuraanbidders van Vestdijk krijgt van Nico van der Sijde maar liefst vijf sterren. In zijn lezersrecensie op ‘hebban.nl ‘ moest hij eerst ‘manmoedig door flink wat taaie pagina’s heen bijten,  maar ‘veel fascinerende pagina’s‘ stonden daar tegenover en het slot maakte die zelfs ‘met terugwerkende kracht prachtig.’ Van der Sijde is onder de indruk hoe liefde, God en ideaal een enorme kracht bij Vestdijk krijgen, niet als werkelijkheid, maar als zinnebeeld. Precies die onmogelijkheid tekent Vestdijk op adembenemende wijze uit. Het gaat volgens de recensent wezenlijk over ‘de ontwikkeling van een wereldbeeld waarin elk oordeel wordt opgeschort.’

WvW, 21 april 2017

‘De jonge schrijver is een vrouw’, kopt Jet Steinz in SirEdmund van 15 april. De aanwijzingen daarvoor stapelen zich op. Kijk bijvoorbeeld naar de Anton Wachterprijs, die twintig keer is uitgereikt: ‘De afgelopen vijf keer dat de Anton Wachterprijs werd uitgereikt ging de prijs vier keer naar een vrouw, terwijl daarvoor de enige vrouw die de prijs ooit won Tessa de Loo was (in 1984).’ Steinz vraagt jonge vrouwelijke auteurs en een mannelijke schrijver hoe het komt dat de nieuwe generatie schrijvers gedomineerd lijkt te worden door succesvolle vrouwen. ‘Vrouwen hebben iets te bevechten. En als er iets te bevechten valt, is de literatuur die daaruit voortkomt over het algemeen beter.’ Maar daar komt nog iets bij: velen zijn bevriend met elkaar en ‘ze hebben relaties met elkaar, want ze zijn biseksueel, lesbisch of queer.’

Vanuit wetenschappelijke hoek echter wordt het beeld van een vrouwelijke suprematie in de literatuur gerelativeerd. Hoogleraar boekwetenschap, Lisa Kuitert wijst op eerdere golfbewegingen in de geschiedenis rond vrouwelijke auteurs met een feministische achtergrond.

WvW, 15 april 2017