Vestdijkkring

Dichter, essayist en criticus Rob Schouten is Vestdijk nog steeds toegedaan. Ooit schreef hij een machtig essay over muzikale motieven in het werk van Vestdijk. Dat is al lang geleden, maar in zijn columns voor Trouw duikt de schrijver met de ‘duizendvoudige tong’ nog regelmatig op.

Bijvoorbeeld in zijn column ‘De bimbo en de nerd’, over de zogenaamde sapioseksueel ( 17 januari 2017): ‘Ik moest denken aan de roman De ziener van Vestdijk, waarin leerling Dick Thieme Backer een soortement platonische liefdesrelatie begint met zijn lerares juffrouw Rappange, niet mooi ( “Ze is foeilelijk”, terwijl men daar toch niet geheel zeker van was’), wel geleerd.’

Als hij in Londen is geweest in de National Gallery van Londen schrijft hij over het schilderij ‘Une  baignade à Asnières van Seurat’ (7 februari): ‘Het heeft iets van psalm 23: “Hij doet mij nederliggen in grazige weiden. Hij voert mij aan rustige wateren”. En ook van het halflandelijke, waarover Vestdijk ooit schreef: ‘Ik houd het meest van de halfland’lijkheid. Van vage weidewinden die met lijnen Vol wasgoed spelen.’

WH/WvW, 15 februari 2017

De gebundelde essays van Doeschka Meijsing in Hoe verliefd is de lezer? zouden door haar zelf nooit in boekvorm bijeen zijn gebracht. Wat zij schreef voor krant of tijdschrift werd door haar geplaatst in de categorie ‘bijbaan’. Zij onderscheidde dat werk van ‘echt schrijven’, waarbij de hand het werk deed met de vulpen in grote schriften.
Xandra Schutte heeft dit onderscheid genegeerd en drieëntwintig essays van Meijsing gebundeld. Een reden daarvoor is dat zij zicht geven ‘op de bronnen van haar schrijverschap.’

Dit geldt ook voor het essay ‘De eenzame ziener. Over S. Vestdijk’. Lichtvoetig, maar toch scherp analyseert Meijsing waarom Vestdijk die haar vanaf haar vijftiende ‘voor een groot deel [heeft] opgevoed’ niet meer door de jongeren gelezen wordt. Zij wijt dat aan de komst van de Mammoetwet in 1968 waardoor eerst geschiedenis, daarna ook literatuurgeschiedenis werd gedegradeerd tot keuzevak. Maar ook Vestdijk zelf is er debet aan. Bij alle moois wat over ‘het genie’ te vertellen valt –en dat doet zij en passsant- is hij een moeilijk schrijver, qua stijl, qua thematiek: ‘het leren van tricks & trucs op de computer is vele malen gemakkelijker dan het lezen van een boek van Vestdijk.’

WvW, 3 februari 2017

Dit jaar is humor het thema van de poëzieweek. Ook Vestdijk gebruikte de humor wel eens als wapen. Zo schreef hij in 1946 bij een foto van zichzelf:

Bij dit portret, dat ik désavoueer,
Past niets dan vloeken en een boze sneer.
De wangen zijn ten zeerste ingevallen,
De schoonste vogels laten veer op veer.

WvW, 26 januari 2017

Christiaan Weijts fulmineert over het huidige literatuuronderwijs. Eerst kwam hij met een pleidooi om ‘klassiekers’ van leeslijsten voor de veel geplaagde scholieren af te voeren. Op  14 januari jl. zette hij een vervolgstap in NRC Handelsblad: ‘Wat zou het machtig zijn als ze één boek werkelijk konden lezen, doorvoelen en ervaren, in plaats van de samenvattingen van tien te kunnen napraten.’

Wetenschappers gaan op de site van Neerlandistiek.nl in de tegenaanval. In een pamflet ‘Waar zijn de hoeders van het literatuuronderwijs’ stellen vier wetenschappers van vier verschillende universiteiten dat het literatuuronderwijs ‘langzaam maar zeker naar de afgrond schuift.’ Er moet dringend iets gebeuren, maar voorstellen Weijts helpen niet. De wetenschappers pleiten voor een inbedding van het vak in twee van de drie kernvakken, te weten Nederlands en Engels, met een sterke positie in de zak-/slaagregeling. Alleen door de koppeling van literatuuronderwijs aan het schoolvak Nederlands kan er een einde komen aan de ‘verwording tot een saai vaardigheidvak.’

Dat kan anders dan Weijts denkt, mét behoud van Multatuli, en mét gemotiveerde leerlingen. Lezen van literatuur is niet alleen belangrijk voor taalontwikkeling, maar ook voor Bildung en burgerschapsvorming.

WvW, 25 januari 2017

De gemeente Utrecht heeft zich met een ‘bidbook’ kandidaat gesteld voor de titel Unesco City of Literature. Thans is de titel aan twintig steden in de wereld toegekend. In Europa hebben o.a. Praag, Dublin, Krakau en Heidelberg de titel al. Het Utrechtse bidbook met de titel ‘Utrecht – Stad waar je leert lezen’ is op 24 januari gelanceerd met het oog op de toekenning van de titel aan nieuwe steden in 2017. Voorzitter van het City of Literature- Comité is Paul Schnabel, voormalig directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau.

WvW, 25 januari 2017