Vestdijkkring

En weer ging de Nobelprijs voor Literatuur niet naar een Nederlander. Hanneke Eggels besprak 18 jaar boeken van winnaars van de Nobelprijs en denkt te weten waaraan dat ligt. In NRC (10 okt.) stelt zij dat Nobelwaardige schrijvers voldoen aan de ‘sleutelfactor’ en dat is ‘moed’. Volgens Eggels ‘hebben Nederlandse schrijvers de moed niet om zaken van werkelijk belang aan de kaak te stellen.’ Zij ziet ‘De prijs gaat doorgaans naar schrijvers (gaan) die politiek en religieus schurende standpunten innemen.’ Eggels wijst daarbij op de premisse van Alfred Nobel dat de prijs bestemd moet zijn ‘voor het opmerkelijkste werk met een idealistische trend.’ Nobelprijswinnaars ‘verweren zich tegen regime of dogma’. Er zijn geen schrijvers hier die daaraan voldoen. Zij zijn in de ogen van Eggels ‘net stadskatten, ze vangen geen muizen, omdat ze gevoerd worden met reis- en werkbeurzen, de kattenbrokjes van het Letterenfonds.’
Och, hadden Vestdijk en Hermans maar minder van katten gehouden, en Nooteboom? Die moet minder reizen!

WvW, 13 oktober 2016

De reislustige J. Slauerhoff onderhield het contact met familie, vrienden, vriendinnen, collega-schrijvers, uitgevers en (mede)tijdschriftredacteuren per brief. Deze brieven omspannen heel zijn werkzame leven, vanaf zijn studententijd (1920) tot aan zijn dood (1938). Uit zijn vele brieven heeft Hein Aalders een bloemlezing samengesteld in de reeks Privé-domein. De bloemlezing Een varend eiland (de titel is ontleend aan Kees Fens) bevat ook brieven aan S. Vestdijk, drie uit 1931 en een uit 1935. De brief die hij op 25 februari van dat jaar aan Vestdijk schrijft, grijpt terug op de brief die Slauerhoff op 5 februari aan Van Vriesland had geschreven. In deze brief is een heikele zaak aan de orde. Slauerhoff vraagt Van Vriesland uit de redactie van Forum te gaan en zegt dat Ter Braak, S. Vestdijk en E. du Perron dat ook willen. Kennelijk is Slauerhoff toch niet helemaal zeker van zijn zaak want op 25 februari informeert hij bij Vestdijk hoe dat zit: ‘Volgens je uitspraak ben je het met me eens.’ Het blijkt te gaan om het verwijt dat Van Vriesland niets meer produceert en niets voorstelt.

J. Slauerhoff, Een varend eiland; brieven, Privé-domein 288, De Arbeiderspers, 2016, 448 pag.
Bezorgd door Hein Aalders.

WvW, 8 oktober 2016

Eind september verscheen Ferdinand en Johanna, de dubbelbiografie van schrijver Ferdinand Bordewijk en componiste Johanna Bordewijk-Roepman. De biografe Elly Kamp schetst een kunstenaarsechtpaar dat een hechte band vormde, ondanks hun ‘uitzonderlijke persoonlijkheden’. Zij becommentarieerden en inspireerden elkaars werk. Kamp had toegang tot de persoonlijke familiearchieven. Belangwekkend genoeg om in een volgende Vestdijkkroniek ( #129) dit dubbelportret eens te bespreken, te meer omdat er ook het nodige in staat over de relatie tussen het echtpaar en Vestdijk. Zo zette Johanna een gedicht van Vestdijk op muziek, Barokcantate, te beluisteren op de cd die in 1998 bij de honderdste geboortedag van Vestdijk is uitgebracht.

Elly Kamp, Ferdinand en Johanna, Dubbelbiografie van schrijver F. Bordewijk en Johanna J. Bordewijk-Roepman, Uitgever Bas Lubberhuizen, 2016, 477 pag.

WvW, 8 oktober 2016

Poëzie als voordrachtskunst leeft volop, toch verkopen dichtbundels slecht, bloemlezingen doen het weer beter, constateren Chrétien Breukers en Dieuwertje Mertens in hun bloemlezing uit ‘De moderne Nederlandstalige poëzie in 400 gedichten.’ Hun vertrekpunt voor de samenstelling van de bloemlezing Dichters uit de bundel is dat de dichtkunst en ook de canon van dichters en gedichten is veranderd. De bloemlezing beoogt geen nieuwe canon, maar toont wel dat de dichter zich steeds meer ‘buiten de bundel’ profileert. De weerslag daarvan op de gebloemleesde poëzie valt dan ook op: veel bekende dichters vallen weg, veel nieuwe dichters maken een entree met ‘nieuwe hits’. Over de klassieke gedichten die zijn opgenomen wordt opgemerkt dat deze ‘de traditionele begrenzing van de (papieren) bundel negeren en op hun eigen wijze tot het nationale erfgoed zijn gaan behoren. Deze gedichten hebben zich los gezongen van het papier.’ Een voorbeeld hiervan is het opgenomen gedicht ‘De uiterste seconde’ van Simon Vestdijk.
Dichters uit de bundel, Chrétien Breukers en Dieuwertje Mertens, Uitgeverij Marmer, 2016, 656 pag.

WvW, 7 oktober 2016

In De Groene Amsterdammer (56.10,2016) beschouwt Kees ’t Hart de pas verschenen bloemlezing Gepassioneerd wikken en wegen. Helemaal gelukkig is hij niet met deze nieuwe publicatie, liever had hij een dundruk gezien met zijn ‘Verzamelde essays’. Hij houdt een pleidooi –naar buitenlands voorbeeld- dat de overheid voor dergelijke kostbare projecten een fonds in het leven roept dat dergelijke projecten financieel mogelijk zou moeten maken.
Nu dat niet het geval is, vindt hij de verschijning van niet eerder verzamelde essays van Vestdijk wel ‘terecht’. Hij voelt in zijn essayistiek ‘steeds in de verte een rommelende lachbui komen opzetten die hij nog net weet te onderdrukken’. Vestdijk is in zijn essays laconiek, bijvoorbeeld als Vestdijk schrijft dat ‘de schrijver alleen iets wezenlijks tegen de “ crises” kan uitrichten, wanneer hij er niet te veel aan denkt.’ Vestdijk kiest trouwens nooit ‘de frontale aanval’, maar hij ‘laveert tussen voors en tegens’ en is ‘altijd bereid net even iets anders te zien dan wat we gewend zijn te zien.’ Hoogtepunt van zijn essays vormen voor ’t Hart de beschouwingen over literatuur. Maar ‘geschaterd’ heeft hij ook bij de introductie van het begrip ‘romanpersoneel’ als Vestdijk spreekt over het gebruik van astrologie en de inkleuring van zijn karakters.

WvW, 6 oktober 2016