Vestdijkkring

In biografenland doet zich een nieuwe trend voor: de voorpublicatie. Zo bracht Robbert Ammerlaan een rijk geïllustreerd werk uit, waarin hij ‘geen biografie, geen literaire studie, geen poging [doet] om een groot en complex schrijverschap te analyseren’. Ammerlaan mag als biograaf van Harry Mulisch grasduinen in zijn huis aan de Amsterdamse Leidsekade. In het ‘literair laboratorium’ bevindt zich alles nog op dezelfde plek zoals Mulisch het achterliet. Ook zijn aantekenboekjes. Vanuit Zijn eigen land beziet Mulisch de wereld om zich heen en legt dat vast in aantekeningen. Zo ook over Vestdijk. In de publicatie zijn zeven waarnemingen over Vestdijk opgenomen. Een compilatie:

• 1956 –  ‘Grote schrijvers en toch lelijk oeuvre (Vestdijk) (Meesterwerken niettemin)’ (p. 127)
• Of er een verband is tussen hoeveelheid titels en voorkeur is ‘twijfelachtig, maar er staat veel Vestdijk, weinig Hermans en Reve’ (p. 299)
• Mulisch  bewondert Vestdijk ‘lange tijd’, vond zijn essays ‘onovertroffen’, evenals De schandalen en De kellner en de levenden; noemt De redding van Fré Bolderhey ‘onbetaalbaar’. (p. 300).
• 1987 – Lijstje met de beste romans sinds 1945: op 1 staat De redding van Fré Bolderhey, voor Reve op 2 met De avonden en Hermans op 3 met De tranen der acacia’s (p. 318)
• 1986 – ‘Een oeuvre mag niet te groot zijn (Vestdijk, Claus, Voltaire) enz.). Reden: ‘dan begint men er niet meer aan’. (p. 319)
• 1999 – Mulisch vindt dat al zijn boeken verschillend zijn, maar toch een geheel vormen. Anders dan bij Vestdijk bij wie al zijn boeken op elkaar lijken, maar geen eenheid vormen. (p.324)
• Op 27-01-2001 noteert hij een curieuze gebeurtenis. Hij herleest De redding van Fré Bolderhey en vindt het nog altijd ‘een meesterwerk’. Hij herinnert zich hoe hij in 1970 als Vestdijk ernstig ziek is en al ‘op zijn sterfbed’ ligt, werd gebeld door Mieke Vestdijk voor een dringende mededeling. Mulisch gaat spoorslags naar Doorn en krijgt te horen dat Vestdijk hem ‘als zijn opvolger’ beschouwt; ‘niet Hermans of Van het Reve’.  (p.326).

WvW, 10 november 2016 (correctie 14-11-2016)

Schrijver A.F.Th. wordt 12 november 65 jaar. Sir Edmund staat er voorafgaand uitvoerig bij stil in aflevering 32. Volgens Bert Wagendorp komt Van der Heijden de eer toe dat hij definitief een einde heeft gemaakt aan het zuinige en kale credo in de Nederlandse literatuur: ‘Lang is in de Nederlandstalige literatuur de kaalheid bewierookt, met Nescio en Elschot als sprekende voorbeelden. Wagendorp herinnert zich dat aankomende Neerlandici op de universiteiten leerden ‘dat uitbundigheid en vertelplezier overduidelijke tekenen van zwakte waren.’ Dat inzicht gaven zij door wanneer ze voor de klas stonden, al waren er uitzonderingen: ‘de oude Couperus, Claus, Hermans in sommige van zijn oudere romans, Vestdijk.’ Met zijn 1298 pagina’s tellende nieuwe roman Kwaadschiks steekt A.F.Th. ‘nog eens zijn middelvinger op naar de strenge ouderlingen.’

WvW, 6 november 2016

Op 23 oktober is in Assen de databank geopend met de namen van bijna 9000 vondelingen en weeskinderen uit de kinderkolonie Veenhuizen. De kolonie is in 1824 gestart. Het werd een groot kinderdorp, zo maakte het Drents Archief bekend. Vanaf nu kunnen de namen van alle vondelingen en wezen digitaal worden bekeken op de website van het Drents Archief. Eén van de vondelingen in Veenhuizen was de overgrootvader van Dick Vestdijk, de zoon van Simon Vestdijk. Zijn overgrootvader (geboren op 00-00-1828) werd op 2 jarige leeftijd gevonden in Haarlem op de hoek van de Oostvest en de Dijkstraat. Hij was van 3 augustus 1837 tot 10 december 1839 bewoner van de kinderkolonie.

In het radioprogramma Met het oog op morgen werd aan de vooravond van de ingebruikstelling van de databank aan Dick Vestdijk gevraagd of het verhaal van zijn overgrootvader in de familie bekend was. Hij kon dat bevestigen, maar  zei wel dat over de eerste periode tot aan zijn 16de jaar er heel weinig bekend was over zijn overgrootvader. Daar is nu aanvulling op gekomen.

WvW, 24 oktober 2016

En weer ging de Nobelprijs voor Literatuur niet naar een Nederlander. Hanneke Eggels besprak 18 jaar boeken van winnaars van de Nobelprijs en denkt te weten waaraan dat ligt. In NRC (10 okt.) stelt zij dat Nobelwaardige schrijvers voldoen aan de ‘sleutelfactor’ en dat is ‘moed’. Volgens Eggels ‘hebben Nederlandse schrijvers de moed niet om zaken van werkelijk belang aan de kaak te stellen.’ Zij ziet ‘De prijs gaat doorgaans naar schrijvers (gaan) die politiek en religieus schurende standpunten innemen.’ Eggels wijst daarbij op de premisse van Alfred Nobel dat de prijs bestemd moet zijn ‘voor het opmerkelijkste werk met een idealistische trend.’ Nobelprijswinnaars ‘verweren zich tegen regime of dogma’. Er zijn geen schrijvers hier die daaraan voldoen. Zij zijn in de ogen van Eggels ‘net stadskatten, ze vangen geen muizen, omdat ze gevoerd worden met reis- en werkbeurzen, de kattenbrokjes van het Letterenfonds.’
Och, hadden Vestdijk en Hermans maar minder van katten gehouden, en Nooteboom? Die moet minder reizen!

WvW, 13 oktober 2016

De reislustige J. Slauerhoff onderhield het contact met familie, vrienden, vriendinnen, collega-schrijvers, uitgevers en (mede)tijdschriftredacteuren per brief. Deze brieven omspannen heel zijn werkzame leven, vanaf zijn studententijd (1920) tot aan zijn dood (1938). Uit zijn vele brieven heeft Hein Aalders een bloemlezing samengesteld in de reeks Privé-domein. De bloemlezing Een varend eiland (de titel is ontleend aan Kees Fens) bevat ook brieven aan S. Vestdijk, drie uit 1931 en een uit 1935. De brief die hij op 25 februari van dat jaar aan Vestdijk schrijft, grijpt terug op de brief die Slauerhoff op 5 februari aan Van Vriesland had geschreven. In deze brief is een heikele zaak aan de orde. Slauerhoff vraagt Van Vriesland uit de redactie van Forum te gaan en zegt dat Ter Braak, S. Vestdijk en E. du Perron dat ook willen. Kennelijk is Slauerhoff toch niet helemaal zeker van zijn zaak want op 25 februari informeert hij bij Vestdijk hoe dat zit: ‘Volgens je uitspraak ben je het met me eens.’ Het blijkt te gaan om het verwijt dat Van Vriesland niets meer produceert en niets voorstelt.

J. Slauerhoff, Een varend eiland; brieven, Privé-domein 288, De Arbeiderspers, 2016, 448 pag.
Bezorgd door Hein Aalders.

WvW, 8 oktober 2016