Vestdijkkring

De universiteit Leiden is bezig via crowdfunding de bibliotheek van Menno ter Braak te verwerven. Het streefbedrag is 19.000 euro; op 30 mei tijdens de kijkdag was de tussenstand bereikt van 14.000 euro. Maar liefst 19 boeken van Simon Vestdijk waren er te zien, naast vele andere boeken uit de bibliotheek van Ter Braak. Een enkel boek was voorzien van een opdracht, verscheidene boeken droegen lezerssporen, soms in de tekst, soms achterin het boek waar Menno ter Braak aantekeningen maakte. Op de bijgaande foto is de opdracht te lezen die Vestdijk maakte in zijn dichtbundel Berijmd Palet.

WvW, 31 mei 2014

Bij BB is de 25ste druk verschenen van Ivoren wachters. Op de voorkant prijkt een jongedame; het blijkt het portret te zijn geschilderd door Jan Sluijters dat hier wel als een verwijzing naar Lida Feltkamp is op te vatten. Op de achterkant meldt Jessica Durlacher de al of niet ‘apocriefe herinnering’ dat zij geluk had dit boek te lezen te krijgen met zijn ‘virtuoze monologen van de ongelukkige gymnasiast Philip’, toen zij zelf het gymnasium bezocht.

WvW, 24 mei 2014

‘Een groter woordkunstenaar dan Bouazza bestaat niet in de tegenwoordige Nederlandse literatuur’. Dit noteert Jeroen Vullings in zijn bespreking van Hafid Bouazza’s Meriswin. Maar zijn taalgebruik is op de grens van ‘een prozagedicht’. Het is een eindpunt: ‘verder dan dit kan niet, want die weg loopt dood. Daar huist onleesbaarheid’. Volgens Vullings gaat het om ‘proza getooid met een sluier, om het mysterie te vergroten, om de dubbelzinnigheid te bewaren’. Talrijk zijn de woorden die ongekend zijn. ‘Hoe vaak komt het voor dat je in een nieuwe roman woorden tegenkomt die je niet kent? Zelden. Bij de romans van Vestdijk gebeurde dat mij nog weleens. Vaak waren dat uit het Grieks afkomstige termen, uit de medische sfeer. Bouazza maakt het kennelijk nog bonter, want het is ‘een straffe les in ootmoedigheid’.

WvW, 16 mei 2014

In Nieuw Letterkundig Magazijn (32e jg.:1, mei 2014), de uitgave van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, publiceert Piet Kralt over romans die zich in Leiden afspelen, de stad waarin hij werd geboren en opgroeide. Hij schrijft over romans van onder anderen Jan Wolkers, Nelleke Noordervliet en Maarten ‘t Hart, maar ook en uitgebreid over De vuuraanbidders van Vestdijk. ‘Het is een rijke roman, vol intriges en avontuur, suggestief van psychologie en met een belangwekkende thematiek. Hij handelt over de liefde, de menselijke wreedheid, het vraagstuk van schuld en geweten en het al dan niet bestaan van God.’

WH, 13 mei 2014

In de speciale onderwijsuitgave van De Groene Amsterdammer (24 april 2014) onderscheidt Kees ’t Hart ‘lerarenromans’, waarin leerlingen ‘het slachtofferige decor’ vormen, en ‘leerlingenromans’, waarin juist de leraren er niet best vanaf komen. Klassiek model van het tweede type is De tovenaarsleerling, een ballade van Goethe. De leerling maakt er bij afwezigheid van de leraar een potje van. Als de leraar terugkeert, roept de leerling in deemoed: ‘Herr, die Not ist gross!/ Die ich rief, die Geister,/ Werd ich nun nicht los.’ Typisch Goethe, die waarschuwt voor zelfoverschatting en hoogmoed, maar de orde wordt toch hersteld.

Vestdijks Ivoren wachters (1951) is ‘een voortreffelijke leerlingenroman (de beste in Nederland geschreven)  die in de grond Goethe’s model volgt.’  De brillante Philippe Corvage veroorlooft zich ‘te kunnen (en mogen) verheffen boven zijn medeleerlingen, maar ook boven de even bijzondere, maar arrogante nieuwe leraar Nederlands. Hij denkt hem te kunnen overtreffen door indruk te maken op de verloofde van de leraar. Het loopt helemaal mis, met dit verschil dat de orde, zoals in het gedicht van Goethe niet hersteld wordt, maar verder ontwricht raakt. De scholier wordt vermoord en tussen de leraar en zijn verloofde komt het tot een breuk. Corvage gaat niet alleen ten onder aan zijn zelfoverschatting, Vestdijk schetst ook met gevoel het kleinburgerlijke milieu waarin hij opgroeit en waaraan hij zich vergeefs probeert te ontworstelen.’

WH/WvW, 12 mei 2014