Vestdijkkring

‘Een groter woordkunstenaar dan Bouazza bestaat niet in de tegenwoordige Nederlandse literatuur’. Dit noteert Jeroen Vullings in zijn bespreking van Hafid Bouazza’s Meriswin. Maar zijn taalgebruik is op de grens van ‘een prozagedicht’. Het is een eindpunt: ‘verder dan dit kan niet, want die weg loopt dood. Daar huist onleesbaarheid’. Volgens Vullings gaat het om ‘proza getooid met een sluier, om het mysterie te vergroten, om de dubbelzinnigheid te bewaren’. Talrijk zijn de woorden die ongekend zijn. ‘Hoe vaak komt het voor dat je in een nieuwe roman woorden tegenkomt die je niet kent? Zelden. Bij de romans van Vestdijk gebeurde dat mij nog weleens. Vaak waren dat uit het Grieks afkomstige termen, uit de medische sfeer. Bouazza maakt het kennelijk nog bonter, want het is ‘een straffe les in ootmoedigheid’.

WvW, 16 mei 2014

In Nieuw Letterkundig Magazijn (32e jg.:1, mei 2014), de uitgave van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, publiceert Piet Kralt over romans die zich in Leiden afspelen, de stad waarin hij werd geboren en opgroeide. Hij schrijft over romans van onder anderen Jan Wolkers, Nelleke Noordervliet en Maarten ‘t Hart, maar ook en uitgebreid over De vuuraanbidders van Vestdijk. ‘Het is een rijke roman, vol intriges en avontuur, suggestief van psychologie en met een belangwekkende thematiek. Hij handelt over de liefde, de menselijke wreedheid, het vraagstuk van schuld en geweten en het al dan niet bestaan van God.’

WH, 13 mei 2014

In de speciale onderwijsuitgave van De Groene Amsterdammer (24 april 2014) onderscheidt Kees ’t Hart ‘lerarenromans’, waarin leerlingen ‘het slachtofferige decor’ vormen, en ‘leerlingenromans’, waarin juist de leraren er niet best vanaf komen. Klassiek model van het tweede type is De tovenaarsleerling, een ballade van Goethe. De leerling maakt er bij afwezigheid van de leraar een potje van. Als de leraar terugkeert, roept de leerling in deemoed: ‘Herr, die Not ist gross!/ Die ich rief, die Geister,/ Werd ich nun nicht los.’ Typisch Goethe, die waarschuwt voor zelfoverschatting en hoogmoed, maar de orde wordt toch hersteld.

Vestdijks Ivoren wachters (1951) is ‘een voortreffelijke leerlingenroman (de beste in Nederland geschreven)  die in de grond Goethe’s model volgt.’  De brillante Philippe Corvage veroorlooft zich ‘te kunnen (en mogen) verheffen boven zijn medeleerlingen, maar ook boven de even bijzondere, maar arrogante nieuwe leraar Nederlands. Hij denkt hem te kunnen overtreffen door indruk te maken op de verloofde van de leraar. Het loopt helemaal mis, met dit verschil dat de orde, zoals in het gedicht van Goethe niet hersteld wordt, maar verder ontwricht raakt. De scholier wordt vermoord en tussen de leraar en zijn verloofde komt het tot een breuk. Corvage gaat niet alleen ten onder aan zijn zelfoverschatting, Vestdijk schetst ook met gevoel het kleinburgerlijke milieu waarin hij opgroeit en waaraan hij zich vergeefs probeert te ontworstelen.’

WH/WvW, 12 mei 2014

Voor een grootse viering van zijn 400ste sterfdag (7 april 1614) is er in Spanje veel nieuw onderzoek verricht naar die onbekende, mysterieuze, in Venetië en Rome opgeleide Griek, die uiteindelijk in Toledo zijn schilderkunsten vertoonde: El Greco. Wat blijkt? Hij was heel iemand anders dan ooit gedacht werd! Javier Docampo van het Prado heeft onderzoek gedaan naar zijn bibliotheek en de 18 duizend woorden die El Greco heeft nagelaten. Conclusie: ‘Waarschijnlijk was El Greco niet zo religieus als vaak werd aangenomen. Hij bezat slechts elf boeken over religie. Van de achttienduizend woorden die hij heeft nagelaten, gaat er niet één over religieuze schilderwerken.’ Toch had hij veel opdrachtgevers voor religieus werk. Maar die begrepen zijn werken niet die tegen de heersende mores van de contrareformatie ingingen, waarna ‘El Greco besloot na verloop van tijd de officiële stellingen van de kerk over te nemen om zijn werk zonder problemen aan de man te brengen.’, aldus Docampo. Een allochtoon die de Spaanse taal onmachtig bleef, al woonde hij er zijn halve leven. Vestdijks vermoeden dat El Greco slachtoffer werd van een onderzoek door de Inquisitie wordt daarmee alleen maar waarschijnlijker.
Bron: de Volkskrant, 2 mei 2014

WvW, 2 mei 2014

Toen Peter Buwalda na zes weken studie Natuurkunde overstapte naar de studie Nederlands werd hij plots bibliofiel als of het een opkomende ziekte was, veeleer dan een geaardheid. Het overkwam hem op 8 november 1990 in Utrecht op de Oude Gracht waar destijds nog De Slegte gevestigd was. Hij stuitte op de volgende nummertjes van S. Vestdijks Verzamelde Romans: 1, 5, 6, 16, 18, 26, 33, 40, 42, 47. ‘En wat roken ze lekker, die winkeldochters. En van die geile kleurtjes ook.’ (Bron: De Volkskrant 25 april 2014)

WvW, 25 april 2014