Vestdijkkring

Theun de Vries schreef een enorm oeuvre bij elkaar. Jos Perry is erin geslaagd daarover een mooie, geserreerde biografie te schrijven, die toch een complete indruk geeft van de auteur die door zijn verwoed marxistische levensovertuiging in de Nederlandse letteren in een geïsoleerde positie kwam te verkeren. De kortste zin die De Vries schreef, heeft Perry tot de titel van zijn biografie geïnspireerd: Revolte is leven. Het typeert Theun de Vries ten voeten uit. In de biografie treffen we een scherpe tekening aan van De Vries in zijn tijd en zijn omgeving.
De Vries is in vele opzichten vergelijkbaar met Vestdijk: beiden hebben een omvangrijk en veelzijdig oeuvre voortgebracht, bij beiden valt een grote belangstelling op voor de historische roman, voor essays over muziek, toch overheerst het verschil tussen de beide schrijvers, ook in deze biografie.
De Vries miste het sociale aspect bij Vestdijk. De vrijheid gaat in ‘t rood gekleed is dan ook zijn antwoord op Vestdijks Rumeiland. (p.113). Ook hield hij niet van Vestdijks hang naar ‘het morbide, het zieke, ontspoorde, pathologische’ (p. 120). En waar het de oorlog en het verzet betrof, stoorde hij zich aan ‘relativering, ironie, scepsis en cynisme’ die De Vries zag in Pastorale 1943 en in Bevrijdingsfeest, dat nota bene aan hem was opgedragen! (p. 140). Het verlies van Ter Braak, Du Perron en Marsman deed De Vries niet veel, zij konden worden gemist omdat zij ‘het verleden vertegenwoordigden’. Een onthutsend beeld. Toch bezoekt De Vries in 1967 Vestdijk voor een ‘hernomen confrontatie’, die echter uitbleef. Zo scherpt Perry de verhouding tussen De Vries met Vestdijk aan. Die is niet eenvoudig te typeren als het verschil ‘tussen Marx en Freud’, zoals De Vries nog in 1940 in de briefwisseling met Vestdijk beweerde. Al bleef de bewondering voor het creatief vermogen van Vestdijk, diens scepsis en ironie maakte hem op den duur voor Theun de Vries ‘geen beminnelijk mens’ meer.
Jos Perry, Revolte is leven; biografie van Theun de Vries (1907-2005), AMBO
In VK #123 (maart 2014) zal een uitvoeriger bespreking verschijnen.

WvW, 31 augustus 2013

Niels Bokhove schreef een mooi boek overDe drempelschroom verdrijven, literaire activiteiten in de jaren 1932-1973 bij boekhandel Broese onder Chris Leeflang, uitgeverij Gusto, Utrecht 2013.
In dit zeer uitvoerige, rijk geïllustreerde  werk van 304 pp., komt onze Vestdijk vele malen voor: p. 11, 51, 61vv, 64v, 74, 77, 91, 112, 125vv, 130, 140, 143v, 185, 199v, 201, 209, 212,261v, 267, 273, 274. Ook  zijn er verwijzingen naar Hazeu, Visser, Mieke Vestdijk, Hartkamp en zelfs naar het eerste bestuur van de Vestdijkkring. Het boek beschrijft uitvoerig de vele lezingen die Leeflang bij Broese organiseerde, lezingen waaraan ook Vestdijk deelnam, als hij zijn lezingenangst wist te overwinnen. Hierover dist Bokhove een fraaie anekdote op over een gezamenlijk optreden van Marsman en Vestdijk. Marsman was aanwezig, maar Vestdijk bleef weg: hij hield zich op in een nabijgelegen cafetaria en zat daar zijn angst te verbijten.

WvW, 31 augustus 2013

 
Nu ik alweer een half jaar bezig ben met mijn Lucebertbiografie, was ik nieuwsgierig naar de waardering van Lucebert voor de romanschrijver Vestdijk. In een interview uit juni 1959, afgedrukt in het tijdschrift Tirade, zei de toen vierendertigjarige dichter: ‘Ik lees weinig Nederlands proza. Van het Reve en Hermans zijn de moeite waard. Vestdijk is soms een goed humorist. Else Böhler, Duits dienstmeisje is onze beste humoristische en satirische roman. Ook boeken als Aktaion onder de sterren en Puriteinen en Piraten vind ik vermakelijk, maar als ik zoiets lees als de beschrijving van een stuk amsterdams nachtleven in De dokter en het lichte meisje lach ik me rot om een heel andere reden. Het is op diezelfde wereldvreemde toon geschreven, die de meeste nederlandse romans ongewild komisch maakt.
Onlangs hoorde ik een gramofoonplaat waarop Vestdijk zijn gedichten leest. Het is maar een klein plaatje. Ik val erbij in slaap. Toch, Barokcantate is prachtig. Gek dat ík de gedichten van Vestdijk ervaar als klinkklank.’ 

Wim Hazeu, 23 juli 2013

Huub Mous heeft op zijn weblog een boeiend artikel gewijd aan ‘Fokke Sierksma en zijn trage  afscheid van God’. Sierksma (1917-1977) is bekend van Tussen twee vuren uit 1952, waarin hij het opneemt voor Vestdijk. Sierksma had zich nogal gestoord aan de harteloosheid waarmee ‘het zoekende afscheid’ van Vestdijk in zijn boek De toekomst der religie door theologen was neergesabeld. Hij had Vestdijks boek vier maal gelezen, dus zal het hem diep hebben geraakt. Hij noemde het ‘een tijdbom onder de verschillende westerse zekerheden’. Lang niet altijd is hij het met Vestdijk eens, hij was het zelfs niet eens met het toekomstbeeld dat Vestdijk schetste, maar waar hij zich vooral aan stoorde was het niveau van het debat.
Mous: ‘Wat zocht Sierksma? Wat dreef hem tussen twee vuren? Waarom had Vestdijk hem zo geraakt? Waarom was hij zo kwaad op zijn criticasters die hem met ‘gooi- en smijtwerk’ monddood wilden maken? Een intellectueel, zo stelde Sierksma, heeft een zeer grote marge van religiositeit’.

WvW, 3 juli 2013

Puzzelaars kunnen niet zonder kennis van het oeuvre van Vestdijk.
Dat laten de volgende voorbeelden zien. Vestdijkianen schudden de antwoorden van zulke opgaven vast wel vlot uit de mouw. (En anders kunt u de antwoorden helemaal onderaan deze pagina vinden.)
Diefstalgevoelig terrein van Vestdijk (Radio 4, 3 mei 2011). Vestdijkiaans stukje natuur waar veel gieters aan te pas zijn gekomen (Radio 4, 19 juni 2012). Vestdijk bedacht deze toonsoort voor een denksporter (3 + 6 letters) (Cryptotaal 6, 20 mei 2010). Door Vestdijk bedachte bodyguard van Geesink (5 + 7 letters) (Cryptoposter, 3 juni 2012). Poster van Vestdijk (7 letters) (puzzel.woordenboek.nu). Tenslotte een cartoonpuzzel uit Vrij Nederland:

HT, 27 juni 2013